In baie kerklike kringe word die belangrikheid van die pinkstergebeure grootliks onderskat. Maar die ware kerk, soos ons dit in Handelinge aantref, soos dit deur die eeue oorleef, soos dit vandag daar uitsien, is ondenkbaar sonder die koms en voortgaande teenwoordigheid van die Heilige Gees. Daar is natuurlik sektore van die kerk wat die werk van die Gees baie sterk beklemtoon - selfs oorbeklemtoon. Maar helaas gaan dit meermale gepaard met allerlei skewe beklemtonings en selfs Godonterende uitwasse.
Dit is dus baie nodig om met alle erns gereeld terug te gaan na die Bybel om seker te maak jou pneumatologie (jou leer oor die Heilige Gees) is in pas met die Skrifopenbaring.
Die Christo-sentriese karakter van Pinkster
As mense na die Pinkstergebeure kyk, word daar dikwels op die verskynsels en gevolge gekonsentreer. Die Christosentriese karakter daarvan word grootliks misgekyk. Dit lei dan tot allerlei skeeftrekkings. Die oorbeklemtoning van die talewonder in sommige kringe is 'n voorbeeld daarvan.
Maar Pinkster moet reg benader word, anders loop jy skeef. Sekerlik kan mens nie beter doen nie as om te vra hoe Petrus self, die prediker op daardie merkwaardige dag, die gebeure vertolk het. Sy rede is immers onder meer 'n antwoord op die skare se vraag: "Wat kan dit tog beteken?" (Hd 2:12).
In die Pinksterhoofstuk word 23 verse aan sy preek gewy, wat ons in staat stel om agter die kap van sy geïnspireerde byl te kom (Hd 2:14-36).
Die Pinkstergebeure word gewis beheers deur die Here Jesus se belofte net voor Sy hemelvaart: "Johannes het wel met water gedoop, maar julle sal binne 'n paar dae met die Heilige Gees gedoop word" (Hd 1:5. Vgl. ook Mt 3:11; Mk 1:8; Lk 3:16; 24:49 en Jh 1:33). Dit is die verheerlikte Here Jesus Christus persoonlik wat Sy dissipels op die Pinksterdag met die Gees oorspoel.
Petrus begin deur die Here se belofte in Joël 2:28-32a aan te haal, naamlik dat Hy in die laaste dae Sy Gees op "alle mense" sou uitstort. Petrus twyfel nie dat hulle ervaring op daardie oomblik die (aanvanklike?) vervulling van hierdie profesie is nie: "hier gebeur wat God deur die profeet Joël gesê het" (2:16).
Die apostel gaan dan voort in die res van sy preek om aan te toon dat die uitstorting van die Gees 'n manifestasie is van Jesus Christus se soewereine Koningskap. Sy argumentasie kom tot 'n konkluderende klimaks in 2:36: "Die hele Israel moet nou vas en seker weet: God het hierdie Jesus, wat julle gekruisig het, Here en Christus gemaak!".
Onmiddellik na die aanhaling van sy teks herinner Petrus sy luisteraars aan die kragtige dade, wonders en tekens wat Jesus in hulle midde gedoen het - en dat dit God se manier was om Sy Seun se Goddelike sending en gesag te waarmerk en te bekragtig (2:22).
Verse 24-32 word dan gewy aan die feit en betekenis van Jesus se opstanding uit die dood. Waarom het God Hom opgewek? "Omdat dit onmoontlik was dat Hy daardeur vasgehou sou word" (OAV). En waarom was dit onmoontlik? "Want Dawid sê van Hom" - en dan haal Petrus aan uit Ps 16:8-11 (25-28). Hier het Dawid geprofeteer (30), beslis nie oor homself nie, aangesien hy gesterf en sy liggaam vergaan het (29), dat die Messias sou opstaan uit die dood (31). So het God dit immers aan Dawid met 'n eed belowe (30). Dit is dus duidelik dat Christus nie net gekruisig is volgens God se "bepaalde raad en voorkennis" (23, OAV) nie, maar inderdaad ook opgewek is daarvolgens. En presies dit is die rede waarom dit vir die dood onmoontlik was om Hom vas te hou.
Wat ons moet raaksien, is Petrus se beklemtoning dat Christus opgewek is met 'n doel: om as die Seun van Dawid op sy heerserstroon te sit (2:30).
In Hd2:34-35 werk Petrus met nog 'n Ou Testamentiese aanhaling, die keer uit Ps 110:1: "Die Here het vir my Here gesê: Sit aan my regterhand totdat Ek jou vyande aan jou onderwerp het." Ook in hierdie geval is dit duidelik dat dit nie op Dawid self betrekking het nie, aangesien hy nooit na die hemel opgevaar het nie (2:34a). Nee, dit het onteenseglik vooruit gewys na Christus.
Weereens moet ons raaksien waarom Petrus spesifiek hierdie profesie aanhaal. Dit beklemtoon Christus se verhewe Koningskap na Sy hemelvaart. Hy "sit" - ten diepste is Sy werk afgehandel. Al wat oorbly is die konsolidasie van Sy oorwinning. Hy sit aan God se "regterkant" - die posisie van uitvoerende gesag. En daar sal Hy bly totdat al Sy vyande onderwerp en die chaos van die sondeval opgeruim is.
En wat is die verheerlikte Koning Jesus se heel eerste optrede na Sy hemelvaart as Hy op Sy troon gaan sit? Wat is die eerste ding wat Hy doen in die konstruksie van die nuwe skepping? Wat is Sy eerste tree onderweg na die onderwerping van Sy vyande? Hy vra en verkry die mandaat van Sy Vader om volgens die eeu-oue belofte die Heilige Gees op Sy gemeente uit te stort (2:33).
Hierdie voorreg het Christus volledig verdien. Sy koms na hierdie wêreld toe was immers 'n geregtigheidstriomf. Hoe weet ons dit? Die Vader het Hom opgewek en daarmee verklaar dat Hy volkome tevrede was met Sy Seun se volmaakte offer! En van hierdie opstanding is al die apostels getuies (2:32; 1Kor 15:3-8).
Daar kan geen twyfel wees nie: die punt wat Petrus in Sy hoorders se gemoedere wil ingraveer, is dat Jesus Christus God se groot Messiaanse Koning is. En die uitstorting van die Heilige Gees - dit wat elkeen in hierdie groot skare met sy eie oë en ore kan waarneem - is nie net bewys daarvan nie, maar ook die eerste tree in Sy opmars na 'n nuwe mensheid, asook 'n nuwe hemel en 'n nuwe aarde.
Vir Petrus lê die primêre betekenis van Pinkster dus nie in die koms van die Heilige Gees op sigself nie, maar in die feit dat Jesus Christus inderdaad verheerlik en verhoog is, en dat Sy onstuitbare heerskappy vanuit die hemel 'n historiese realiteit geword het.
Soos altyd, is ook hier die Heilige Gees nie voorop nie, maar verheerlik Hy Christus deur Hóm sentraal te plaas.
Pinkster is in die eerste instansie 'n Christologiese gebeurtenis!
Die koms van die Gees is bewys van Jesus Christus se troonsbestyging, net soveel as wat die opstanding bewys is van die effektiwiteit van Sy dood en versoeningswerk. Pinkster is op sigself net so min herhaalbaar as die kruis of die oop graf of die hemelvaart. Dit is trouens onlosmaaklik deel van daardie één pakket openbarings-historiese Christus-gebeure: kruis, opstanding, hemelvaart, Pinkster. Die boek Handelinge beskryf dus nie soseer die handelinge van die Heilige Gees nie, maar die voortgaande handelinge van Jesus Christus. Hd 1:1-5 (OAV) is duidelik: die Here Jesus gaan voort om te doen en te leer, maar op 'n nuwe manier - deur Sy Heilige Gees.
Ook die verdere uitkringings of deurbrake van die Heilige Gees in Handelinge - volgens die raamwerk wat die boek self vir ons voorsien in 1:8 - moet so gesien word (Hd 8:14-17; 10:44-46; 19:6). Dis elke keer 'n manifestasie van die feit dat Koning Jesus besig is met wêreldonderwerping en -herskepping - en dat Hy Sy dissipels toerus om grens na grens oor te steek.
Om die Christusverheerlikende karakter van Pinkster tot sy piek te voer, sinspeel hierdie gedeelte op meer as een manier op Jesus se goddelikheid.
• Die feit dat Jesus aan die regterkant van die Vader gaan sit, suggereer dit. Die mees verhewe en heilige engele geniet die voorreg om in God se teenwoordigheid te staan - soos Gabriël (Lk 1:19, OAV) - maar geeneen van hulle word ooit uitgenooi om op die plek van unieke eer aan God se regterkant te sit nie. So stel Hb 1:13 dit eksplisiet: "Van watter engel het Hy ooit gesê: 'Sit aan my regterhand, totdat Ek jou vyande aan jou onderwerp het'?"
• In die aanhaling uit Joël is dit God wat belowe om Sy Gees op Sy diensknegte uit te stort (2:17). En in 2:33 is dit die Here Jesus wat dit doen. Petrus stel dus effektief 'n gelykteken tussen die God van Joël 2 en die verhoogde Jesus Christus.
• As Petrus die mense beveel om in die Naam van Jesus Christus gedoop te word, spoor hy hulle aan om die reddingspad te loop waarvan Joël gepraat het: "elkeen wat die Naam van die Here aanroep, sal gered word" (2:21). Nogeens stel hy dus 'n gelykteken tussen die verheerlikte Jesus en die Here van Joël 2 (Rm 10:9-13).
• Petrus vind dit in orde om Mt 28 se trinitariese doopformule te verkort tot 'n doop "in die Naam van Jesus Christus" (38). Dis as 't ware nog 'n gelykteken.
Die Pinksterfees (Hd 2:1)
In God se raadsplan móés Christus tydens Paasfees gekruisig word. Het die bloed van die paasrammetjies teen die Israeliete se deurkosyne in Egipte nie vooruit gewys na Sy soenoffer nie? (Eks 12). Ewe min kan dit toevallig wees dat die Heilige Gees tydens die Pinksterfees uitgestort is. Dit móés so wees!
Pinkster was die middelste van 3 landboufeeste wat die Israeliete jaarliks gevier het (Eks 23:14-17; 34:22; Num 28:26-31; Dt 16:9-12). Dit was na Paasfees en voor die Huttefees.
• Dit is die "Pinksterfees" of die "Fees van die Weke" genoem, want dit het 7 weke, oftewel 50 dae ná die Paasfees plaasgevind (Gr. pentekostos: vyftig).
• Dit is ook die "Fees van die Oes" of die "Fees van die Insameling" genoem (Eks 23:16) - wanneer die eerste opbrengs van die graanoes in die vorm van 'n eerstelinggerf aan die Here geoffer is. Daarmee is bely: die hele oes kom van U; die hele oes behoort aan U.
Pinkster was dwarsdeur Bybelse tye essensieel 'n oesfees. Waarskynlik is dit dan ook die oorspronklike en oudste benaming daarvan.
Waarom is die Heilige Gees op die Pinksterdag - die Fees van die Oes - uitgestort? Daar is minstens twee redes:
• Eerstens is die Heilige Gees die Here se "eerste gawe" aan Sy gemeente (Rm 8:23) - en as sodanig is dit die waarborg dat ons uiteindelik ons volle erfenis in Christus sal ontvang.
• Tweedens het die Gees ter wille van die "oes" gekom.
Meer as een keer verwys die Nuwe Testament na God se uitverkorenes wat vanuit die gevalle mensheid gered word as die oes. As Johannes die Doper vooruit kyk na die Here Jesus se verlossingswerk, sê hy onder meer dat Christus Sy oes in Sy skure sal versamel (Mt 3:12, ens.). In Mt 9:37-38 sê Jesus: "Die oes is groot, maar die arbeiders min. Bid dan die Here aan wie die oes behoort, om arbeiders uit te stuur vir sy oes." En as Hy wil beklemtoon dat die wêreldwye uitdra van die evangelie op hande is en dat die volkere daarvoor gereed is, sê Hy in Jh 4:35 vir Sy dissipels: "Kyk daar, kyk na die lande; hulle is ryp vir die oes."
Die Gees het in 'n baie besondere sin gekom met die oog op die insameling van die oes.
As die Here Jesus Sy dissipels beveel om die evangelie tot aan die uiterste van die aarde te gaan verkondig, belowe Hy telkens in dieselfde asem dat die Heilige Gees hulle daarvoor sal toerus. Hy stuur hulle uit - net soos die Vader Hom gestuur het - en blaas oor hulle (as 'n handelingsprofesie) met die woorde: "Ontvang die Heilige Gees!" (Jh 20:21-23). In Hd 1:8 belowe Hy net voor Sy hemelvaart: "Maar julle sal krag ontvang wanneer die Heilige Gees oor julle kom, en julle sal my getuies wees in Jerusalem sowel as in die hele Judea en in Samaria en tot in die uithoeke van die wêreld." En volgens Lukas beveel Hy uitdruklik, onmiddellik na Sy groot sendingopdrag, dat hulle eers in Jerusalem op die koms van die Gees moet wag voordat hulle met hulle uitreiking begin: "En Ek sal die gawe wat my Vader beloof het, vir julle stuur. Maar julle moet in die stad bly totdat julle met krag van bo toegerus is" (Lk 24:49).
Sonder die Heilige Gees se toerustende werk in die gemeente sou daar tot vandag toe hoegenaamd niks gekom het van die oes se insameling nie.
Die Gees het ook gekom met die oog op die bewaring van die oes.
Oor en oor leer die Nuwe Testament dat die Heilige Gees se toerustende werk nie net gaan oor ons getuieniskrag nie, maar ook oor ons dienswerk in die gemeente. Voorts bewerkstellig Hy nie net die aanvang van redding nie, maar ook die voortgang en ontwikkeling daarvan. Sonder die Gees sou ons niks gegroei het in die kennis van die Here en gelykvormigheid aan Sy beeld nie.
Die Pinksterverskynsels (Hd 2:2-13)
Hd 2 beskryf nie net die feit van die Heilige Gees se koms nie, maar ook die implikasies daarvan. Sonder twyfel is dit die doel van die drie uitsonderlike tekens of verskynsels wat plaasvind. En die mense verstaan dit, want hulle vra: "Wat kan dit tog beteken?" (12).
Die drie tekens lyk na natuurlike verskynsels (wind, vuur en spraak), maar in sowel oorsprong as aard is hulle bonatuurlik. Wat hulle hoor is nie 'n wind nie, maar is soos 'n geweldige stormwind (2). Wat hulle sien is nie vuur nie, maar is soos vuur, wat in tonge verdeel (3). Wat hulle praat, is nie natuurlike spraak nie, maar ander tale soos die Gees dit aan hulle gee (4).
Hoewel die tekens vooruit wys, moet ons die betekenis daarvan in die Ou Testament gaan soek.
Lukas gebruik 'n betekenisvolle woord in v.1: "Toe die dag van die pinksterfees aanbreek ..." (Gr. sumpleroo: vol word). Dit kom net 3 maal in die Nuwe Testament voor - elke keer uit Lukas se pen. In Lk 8:23 word dit gebruik vir 'n skuit wat vol word van water en dreig om te sink. En in Lk 9:51 word dit gebruik om te sê dat die tyd vir Jesus se hemelvaart vol geword het.
Die Septuaginta (die voor-Christelike Griekse vertaling van die Ou Testament) gebruik dit om te praat van die vol word van Juda se ballingskap van sewentig jaar (Jer 25:12).
Hierdie woord in Hd 2:1 impliseer dus 'n reeks voorafgaande gebeure wat alles moes plaasvind voordat die Gees uitgestort kon word. Dit wys op die geprofeteerde klimaks na verloop van 'n tydsperiode. Afgesien daarvan dat dit die gewigtigheid van die gebeurtenis onderstreep, wil hierdie woord dit daarom onder ons aandag bring dat die voorafgaande geskiedenis - dus die Ou Testament - belangrike leidrade inhou as ons die gebeure wil verstaan.
Les bes is dit van die allergrootste belang om raak te sien, soos getoon sal word, dat elkeen van hierdie tekens sowel 'n positiewe as 'n negatiewe kant het - 'n heilsdimensie en 'n oordeelsdimensie. Christus se regering deur Sy Gees bring nie net verlossing nie, maar ook vernietiging.
Hierdie twee kante van die Christusregering word soos klokslag beklemtoon op verskeie gewigtige openbarings-historiese momente.
Reeds in die profesie van Joël 2:28-32 - die teks wat Petrus volledig aanhaal op die Pinksterdag - kry beide dimensies ewe veel aandag. In God se verbondstrou word Sy Heilige Gees op Sy gemeente uitgestort (Joël 2:28-28, 32; Hd 2:17-18, 21), maar in dieselfde asem word skrikwekkende beelde van oordeel oor die Here se vyande óók beskryf (Joël 2:30-31; Hd 2:19-20).
Johannes die Doper profeteer oor die regering van die komende Koning, dat Hy sal doop met sowel die Heilige Gees as met vuur. En vanuit die konteks is dit duidelik verwys hy na oordeelsvuur (Mt 3:11 ens.).
• Wat die "geweldige stormwind" betref, moet ons onthou dat sowel die Ou Testament in Hebreeus as die Nuwe Testament in Grieks die onderskeie woorde vir asem of wind (ruach en pneuma) gebruik om van die Heilige Gees te praat. En daar is goeie rede voor: die beweging van lug is 'n wonderlike beeld van sentrale aspekte van die Heilige Gees se Persoon en werk (vgl. Jh 3:8).
Positief spreek die stormwind op die Pinksterdag van die nuwe lewe wat Christus deur Sy Heilige Gees sou bring. Koning Jesus het immers met Sy herskeppingswerk begin!
Palestina se mense was baie bewus van die effekte van die wind. Vanaf die weste en die Middellandse See het dit lewegewende reën gebring. Jesaja bring dit in verband met die Gees se werk: "Ek sal volop water gee op die dorsland, strome op die droë grond. Ek sal my Gees uitgiet op jou kinders, my seën op jou nakomelinge" (Jes 44:3).
Vanuit 'n ander hoek gesien, is ons net so afhanklik van die Heilige Gees vir ons geestelike lewe, as wat ons fisies afhanklik is van die asem in ons longe. Die mens het eers 'n lewende wese geword toe God die lewensasem in sy neus geblaas het (Gn 2:7). En in Eseg 37 word die beendere eers lewend as die profeet tot die Gees roep en Hy Sy asem in die dooies inblaas (v.9-10). Na aanleiding daarvan belowe die Here dan: "Ek sal my Gees in julle laat kom sodat julle kan lewe ..." (v.14).
Negatief spreek die stormwind van die oordele wat Christus deur Sy Heilige Gees sou voltrek. Koning Jesus het immers begin om Sy vyande te onderwerp!
In Palestina waai ook dorre oostewinde. Dit kom oor die droë en warm woestyn en verskroei die oeste. Ook hiermee werk Jesaja: "Iemand sê: 'Roep!' En ek vra: 'Wat kan ek roep? Alle mense is soos gras, alles waarop hulle staatmaak, is soos 'n veldblom: gras verdor en blomme verwelk as die Here sy wind (= Gees) daaroor laat waai.' Dit ís so, die volk is soos gras" (Jes 40:6-8). Die asem van die Here gee nie net lewe nie; dit verskroei ook.
• Wat die "tonge van vuur" betref, gee die Ou Testament nogeens die antwoord.
Positief wys die Pinksterdag se vuur op Christus se heerlike teenwoordigheid deur Sy Gees in Sy gemeente - en spesifiek op die reinigende en heiligmakende effek wat dit sal hê. Koning Jesus se regering word immers deur volkome geregtigheid gekenmerk!
Dwarsdeur die Ou Testament wys vuur op die Here se heiligheid en heerlike teenwoordigheid. Aan Moses verskyn die Engel van die Here "in 'n vlam" binne-in 'n brandende doringbos (Eks 3:2). Die Here kom "in vuur" af na die Sinaiberg (Eks 19:18). Die "magtige teenwoordigheid" van die Here het snags as 'n "vuur" bokant die tabernakel gemanifesteer (Eks 40:34-38). Nog Ou Testamentiese voorbeelde sou kon vermenigvuldig word.
Die feit dat die vuur verdeel en soos tonge op elke dissipel gaan rus, is baie betekenisvol. Dit individualiseer die betekenis van die vuur. Nie net sou Christus se gemeente korporatief deur die Gees bewoon word nie; elke gelowige sou vir Sy Gees 'n tempel wees (1Kor 6:19). Miskien dink Petrus baie jare later aan die Pinkstergebeure as hy vir vervolgde gelowiges skryf: "Geseënd is julle wanneer julle beledig word ter wille van die Naam van Christus. Dit is 'n bewys dat die Gees aan wie die heerlikheid behoort, die Gees van God, op julle bly"(1Pt 4:14). Vervolging en swaarkry is nie noodwendig 'n teken dat die Here Hom aan ons onttrek het nie; dis dikwels juis 'n teken van Sy Gees se heerlike teenwoordigheid.
Negatief wys die Pinksterdag se vuur ook op die oordele wat Christus deur Sy Gees oor Sy vyande gaan voltrek. Sy heerskappy sal nie net deur heil gekenmerk word nie, maar ook deur oordeel oor sonde en sondaars. Van die Koning se vyande sal niks oorbly nie!
Talle kere is vuur simbool van God se toorn en straf in die Ou Testament (Dt 4:24; 32:22; Jer 4:4; Eseg 22:21; Sef 1:18; Nah 1:6). Nêrens is dit duideliker as in die offerdiens nie. En God se oordele kom dikwels in die vorm van vuur (Gen 19:24; Num 16:35; Jos 7:25). As die Hebreërskrywer sê dat ons God 'n verterende vuur is (Hb 12:29), haal hy Dt 4:24 aan.
Johannes die Doper profeteer dat die komende Koning gaan skeiding maak tussen die egte en die valse in die Godsvolk. Hoe gaan Hy dit doen? Hy gaan sowel seën as veroordeel - deur onderskeidelik met die Heilige Gees en met vuur te doop. Op die Pinksterdag sien ons hoe Christus deur Sy Gees Sy gemeente seën. Minder as 4 dekades later sien ons in die vernietiging van Jerusalem en sy tempel - en die gepaardgaande oordele oor die Joodse volk - 'n dramatiese voorbeeld van oordeel oor Sy vyande.
Hoe duidelik profeteer Maleagi nie oor hierdie dubbele reiniging van die komende Koning nie! As die Here - die Engel van die Verbond - na Sy tempel kom, sal Hy soos die vuur van die smelters wees en Sy Leviete suiwer "sodat hulle aan die Here 'n offer kan bring wat bestaan uit regdoen" (Mal 3:1-5). Maar dis nie al nie. Maleagi gaan voort: "Die dag kom en hy brand soos 'n oond. Dié wat teen God in opstand is, almal wat verkeerd doen, sal die kaf wees, en hulle sal verbrand word deur die dag wat kom, sê die Here die Almagtige. Daar sal van hulle nie 'n wortel, nie 'n tak oorbly nie" (4:1).
• Wat die "ander tale" betref, is dit in die eerste instansie belangrik om te verstaan wat presies gebeur het.
Dit was nie 'n hoor-wonder nie, maar 'n praat-wonder (4). Dit word voorts duidelik gesê dat die Heilige Gees hulle daartoe in staat gestel het (4). Ons kan dus aanvaar dat die dissipels hierdie tale nie vantevore kon praat nie. Of hulle dit verstaan het terwyl hulle dit gepraat het, kan ons nie met sekerheid sê nie. En of hulle dit daarna steeds kon praat, weet ons ewemin.
Dit was ook nie ekstatiese spraak of sogenaamde engeletaal nie. Dieselfde woord wat in v.4 gebruik word (Gr. glossa), word ook in v.11 gebruik waar die mense dit gebruik om van hulle moedertale te praat. Nee, dit was gewone tale wat in die wêreld van toentertyd gepraat is (Gr. dialektoi; 6, 8). Mense van amper 'n dosyn en 'n half streke (9-11) hoor hoe God se groot dade (11) verkondig word in die tale wat hulle aan moedersknie geleer het.
Weereens gee die Ou Testament belangrike perspektiewe op die betekenis van hierdie glossolalie (n.a.v. die Griekse woord, "glossa", wat tong beteken). En nogeens is daar 'n positiewe en 'n negatiewe implikasie.
Positief wys die Pinksterdag se tale op Christus se herstel- en versoeningswerk deur Sy Heilige Gees in hierdie gevalle wêreld. Koning Jesus maak daarmee Sy agenda bekend: wat die sonde vernietig en verstrooi het, gaan Hy heelmaak en byeenbring! (Ef 1:10).
By Babel het die Here die mens se trots en rebellie gestraf deur verwarring te bring in hulle taal (Septuaginta: glossa), sodat hulle mekaar nie kon verstaan nie en gevolglik oor die aarde verstrooi is (Gn 11:1-9). Die Pinkstertale is egter 'n vooruitwysing dat hierdie straf - verwarring, verstrooiing en onderlinge vyandskap tussen nasies as gevolg van misverstande - omgekeer gaan word. Dit wil sê dat die Here Jesus die verbrokkeling, gebrokenheid, frustrasie en konflik wat die volkeresee kenmerk, gaan regstel.
Die Efesiërbrief maak baie hiervan (2:11-22). Christus versamel Sy nuwe mensheid vanuit alle nasies - nie om 'n monument van eie trots soos by Babel op te rig nie, maar om die Here te loof vir Sy groot verlossingsdade. Hy het die skeidingsmuur tussen die Jode en die nasies gesloop, "sodat Hy, deur vrede te maak, die twee in Homself tot een nuwe mens kon skep" (2:15, OAV). Let wel, want dis kardinaal belangrik, dit gaan hier oor die liggaam van Christus, en nie oor mense in die algemeen nie.
Hoe bewerkstellig die Here Jesus en Sy Gees hierdie grootse proses van versameling en heelmaking? En hoe hou Hy Sy nuwe mensheid in stand? Ook dit wil die taleverskynsel vir ons sê.
Soos altyd gaan die Here deur die gesproke woord werk. Sy instrument sal die verkondiging van die "groot dade van God" (11, OAV) wees (Rm 10:11-17). Die evangeliewoord gaan die krag wees tot redding vir elkeen wat glo (Rm 1:16). Hy gaan sondaars wat geestelik dood is tot lewe bring deur "die woord van die waarheid" (Jk 1:18). Hy gaan hulle wederbaar "uit onverganklike saad: die lewende en ewige woord van God" (1Pt 1:23). Die geloof kom "deur die prediking wat 'n mens hoor, en die prediking wat ons hoor, is die verkondiging van Christus" (Rm 10:17). Vergelyk ook Jh 17:17, 20; 1Kor 1:21; 2Ts 2:14 - en natuurlik Eseg 37:1-14.
En hoe gaan die Here die "groot dade van God" onder die nasies verkondig kry? Dit word nie vanuit die hemele rondom die aarde gebasuin nie. God gebruik nie legioene engele om dit te proklameer nie. Nee, dis Sy dissipels wat in vreemde tale praat! Sekerlik sou Hyself in 'n oogwink die evangelie rondom die aarde kon laat weerklink. Sekerlik sou Sy engele nie so gesukkel het soos ons nie. Maar in Sy soewereine wysheid het Hy besluit om óns Sy medewerkers te maak!
Dit is belangrik om daarop te let dat bogenoemde nie net die Here se manier is om sondaars tot die geloof te bring nie, maar ook om hulle in die geloof te hou. Dit gaan dus nie net oor die daarstelling van die nuwe mensheid nie, maar ook oor die instandhouding daarvan. As Paulus in Hd 20 die ouderlinge van Efese vir die laaste keer groet, vertrou hy hulle en die gemeente toe aan God en "aan die woord van sy genade". Hy gaan dan voort deur te sê: "Die woord is magtig om julle op te bou en julle in die seëninge te laat deel wat Hy aan al die gelowiges as erfdeel belowe het" (Hd 20:32).
Om op te som: die Pinksterverskynsel van ander tale sê vir ons ten minste 3 dinge oor Koning Jesus se agenda en werkswyse in die daarstelling en instandhouding van die nuwe mensheid:
Eerstens, dat Hy hierdie nuwe mensheid vanuit alle nasies en tale gaan versamel.
Tweedens, dat Hy die evangelie as instrument daarvoor gaan gebruik.
Derdens, dat Hy Sy dissipels - gebroke soos hulle ook al mag wees - as medewerkers gaan gebruik om hierdie evangelie tot aan die uiteindes van die aarde te verkondig.
Die ander tale van die Pinksterdag het egter ook 'n negatiewe funksie. Dit wys na die Here se oordele wat op hande is ‒ veral vir die Joodse volk en hulle godsdienstige sisteem. Koning Jesus heers in die hemel nie net om te seën nie, maar ook om te oordeel. Hy sal Sy vyande onderwerp; Hy gaan ook doop met vuur!
Hierdie perspektief word deur die apostel Paulus in 1Kor 14:21-22 onder ons aandag gebring (let op dat hy in hierdie hoofstuk juis oor glossolalie praat): "In die wet staan daar geskrywe dat die Here sê: 'Deur andertaliges en deur die mond van vreemde mense sal Ek met hierdie volk praat, en selfs dan sal hulle na My nie luister nie.' So is die gebruik van ongewone tale of klanke dan 'n teken vir ongelowiges en nie vir gelowiges nie."
Paulus haal hier aan uit Jes 28:11. Wat Jesaja daar in die agste eeu voor Christus vir die verbondsvolk sê, is dat hulle moet besef dat God se oordele op hulle rus wanneer hulle die onverstaanbare taal van die Babiloniërs hoor. Die vreemde taal sal dus vir hulle 'n teken wees dat hulle straf op hande is.
Moses profeteer al in die vyftiende eeu voor Christus dat die vloek van die verbond só sal kom indien die volk in sonde sou volhard: "Die Here sal van ver af 'n nasie teen jou laat opruk. Hy sal van die uithoeke van die aarde af kom, vinnig soos 'n arend wat vlieg. Dit sal 'n nasie wees wie se taal jy nie verstaan nie, 'n wrede nasie deur wie niemand, oud of jonk, ontsien word nie, 'n nasie sonder genade" (Dt 28:49-50).
En Jeremia, wat 'n ballingskapsprofeet in die sesde eeue voor Christus is, en die vervulling van hierdie oordeelsdreigement voor sy oë (en ore!) sou sien afspeel, verwys weer daarna as hy die volk tot hulle sinne probeer bring: "Kyk, mense van Israel, Ek laat 'n nasie uit 'n ver land teen julle optrek, sê die Here, 'n nasie wat lankal bestaan, van die ou tyd af, 'n nasie wie se taal julle nie ken nie, wie se woorde julle nie verstaan nie" (Jer 5:15).
Die geïnspireerde apostel Paulus hoor dus in hierdie ander tale ook die skrikaanjaende gedreun van naderende oordeel. Maar hy weet die Here se getroue dissipels hoef nie te vrees nie. Dis oor Koning Jesus se vyande wat dit gaan kom. Hierdie ander tale is dus "'n teken vir ongelowiges en nie vir gelowiges nie" (1Kor 14:22).
Inderdaad sou die Here se oordele in die jaar 70 n.C. oor Jerusalem en die Jode voltrek word. Hulle godsdienstige infrastuktuur sou vernietig word en hulleself - die oorlewendes - sou onder die nasies verstrooi word.
Reg vertolk, was al drie Pinksterverskynsels boordevol perspektiewe op die soewereine en onweerstaanbare regering van die verheerlikte en verhoogde Jesus Christus deur Sy Heilige Gees. Meer nog, elkeen van hierdie verskynsels het sowel positief gespreek van wonderlike verlossingsheil, as negatief van die skrikwekkende oordele wat Hy sou bring.
Voorts, as hierdie tekens met die nodige Bybelse verantwoordelikheid in hulle openbarings-historiese konteks vertolk word, bring dit gans ander beklemtonings as die simplistiese en mensgesentreerde hantering daarvan deur mense vir wie dit bloot oor opwinding, belewinge en sensasie gaan.
Slot
Laat ons begryp dat Jesus Christus méér is as die redder van ons siele - onuitspreeklik wonderlik soos dit is. Laat ons ook Sy kosmiese en universele regering raaksien wat alle nasies en eeue oorspan.
Laat ons begryp dat Jesus Christus méér is as die liefdevolle en sagmoedige Verlosser van hopelose sondaars - onuitspreeklik wonderlik soos dit is. Laat ons ook Sy verskriklike toorn raaksien wat een en elkeen van Sy vyande sal verdelg.
En laat ons altyd die nodige dankbaarheid en ontsag handhaaf met betrekking tot die groot gawe van die eindtyd - die Gees, die Heilige Gees. Les bes, laat ons altyd onthou: Hy het gekom om Christus te verheerlik. En as Hy in en deur ons werk, dan is dit sodat ons Koning Jesus sal dien en verheerlik.
Nico van der Walt
Saturday, September 1, 2012
Friday, August 31, 2012
ANTIPAS HEROUT No.27 - PINKSTER (2 van 3) - Hd 2:37-41 - Kardinaal belangrike evangeliseringsbeginsels
Op die pinksterdag word die groot belofte van die Ou Testament 'n werklikheid. Die verhoogde Here Jesus Christus ontvang van Sy Hemelse Vader die mandaat om die Heilige Gees uit te stort op die patetiese gemeentetjie wat Hy op aarde agtergelaat het. Een van die wat die Gees ontvang, is die apostel Petrus. Hy neem leiding en begin preek vir die skare wat daar saamdrom na aanleiding van die vreemde gebeure.
Dis 'n besondere preek - vol oortuigende krag. Dit bring dan mee dat talle vir die apostels kom vra wat hulle te doen staan. Petrus se antwoord is boordevol gewigtige betekenis. En dis na hierdie antwoord wat ons nou gaan kyk (Hd 2:37-41).
Die effek van Petrus se prediking op sy luisteraars (37)
Daar is 'n dramatiese reaksie op Petrus se prediking. Vers 37 sê dat die hoorders "diep in die hart getref" is (OAV). Met hierdie beskrywing wil Lukas twee dinge tuisbring:
• Wat met die mense gebeur, is nie bloot iets oppervlakkigs nie. Dit vind in hulle harte plaas - in die sentrum van hulle persoonlikhede en oortuigings. Kennelik is dit 'n werk van die Heilige Gees, met ingrypende, egte en blywende effekte.
• Dit het gepaard gegaan met diep belewinge. Die werkwoord (Gr. katanusso) is 'n samestelling van die woord "om te steek" plus 'n intensiferende voorvoegsel. Wat dus gebeur, is dat die Heilige Gees vir Petrus bekragtig om só te preek dat die waarheidsevangelie oor Christus dwarsdeur sy hoorders se harte steek. Dit deurpriem hulle harte - met hulle bekering tot gevolg.
Die Gees se innerlike oortuigingswerk laat die mense besef dat hulle skuldig staan voor God. Vandaar hulle vraag oor wat hulle moet doen. Dat dit oor versoening met die Here gaan, is nie eksplisiet in hulle vraag nie, maar volg duidelik uit Petrus se antwoord.
Petrus se antwoord (38-39)
'n Tweeledige bevel
Petrus gee 'n dubbele opdrag:
• Die mense moet hulle bekeer.
Die begrip (Gr. metanouo) dui ten diepste op 'n verandering van oortuiging. Dit impliseer 'n radikale paradigma-verskuiwing, 'n kopswaai, 'n nuwe bril waardeur gekyk word. Vantevore het ook Johannes die Doper (Mt 3:2) en die Here Jesus self (Mt 4:17) 'n oproep tot bekering gepreek. Kennelik het die apostels ook ná Pinkster dit as 'n integrale deel van evangelieverkondiging beskou (Hd 3:19; 8:22; 17:30; 20:21; 26:20).
Maar omdat ons nie anders kan as om volgens ons oortuigings te handel nie, kom Bybelse bekering noodwendig tot uitdrukking in 'n lewensommekeer. Hierdie 180 grade omdraai het twee kante:
Negatief sal iemand wat hom of haar bekeer altyd wegdraai van sonde af. Daar sal dus 'n rugkeer wees op die vlees se aandrange, die wêreld se suigkragte en die Duiwel se verleidinge.
Positief sal so 'n persoon altyd heendraai na Christus toe. En dit het ten minste drie komponente: hy (of sy) sal homself vanuit sy geestelike bankrotskap algeheel aan Christus en Sy volmaakte middelaarswerk toevertrou; hy sal die beloftes wat God belowe aan almal wat in Sy Seun in vlug vir homself persoonlik toe-eien; hy sal homself enkelhartig en ongekwalifiseerd aan Christus persoonlik as Koning toewy.
Bybels gaan hierdie lewensommekeer ook gepaard met hartseer en verootmoediging oor jou sondemislukkings en -rebellie van die verlede. Dit is meer as net interessant dat metanouo amper konsekwent in die Septuaginta (die voor-Christelike Griekse vertaling van die Ou Testament) gebruik word om die Hebreeuse woord te vertaal wat beteken om jouself te vertroos.
• Die mense moet hulle laat doop.
Vantevore het hulle Jesus Christus verwerp. Nou moet hulle hulself verneder deur hulle formeel, openlik en onomkeerbaar as dissipels aan Hom toe te wy.
Hulle moet hulle laat doop in die Naam van Jesus Christus. Wat beteken dit om in Sy Naam gedoop te word? Ten minste vier dinge: dit geskied in gehoorsaamheid aan Sy opdrag en dus op Sy gesag; dis 'n onderskrywing van Sy leer; dis 'n vertroue in Sy verdienste; dis 'n oorgawe aan Sy eise.
'n Tweeledige belofte
Vir diegene wat aan die dubbele opdrag gehoorsaam is, is daar 'n dubbele belofte: sondevergiffenis en ontvangs van die Heilige Gees.
Die voorsetsel wat in die OAV met "tot" (... vergewing van sondes) vertaal word (Gr. eis) beteken in hierdie konteks: met die oog op; met as gevolg. Basies dui die woord op beweging in iets in - min of meer ekwivalent aan die Engelse woord, "into".
Hierdie twee beloftes is gekoppel aan beide opdragte: bekering en doop. Nêrens suggereer die Nuwe Testament dat die bloot uiterlike ondergaan van die doopsakrament op sigself sondevergiffenis en ontvangs van die Gees tot gevolg het nie. Maar net so min het ons die reg om aanspraak te maak op die beloftes as ons die doopopdrag geringskat. Die Bybel met Verklarende Aantekeninge stel dit só: "Die hoofverskil tussen die doop van Johannes, Hd. 18:25; 19:3, en dié van Pinkster was dat laasgenoemde verbonde was aan die Naam van Jesus en die gawe van die Gees, wat in onlosmaaklike verband daarmee gestaan het. Johannes se doop was tot vergiffenis van sonde, maar het eintlik vooruitgewys na Christus, en het buite werking getree ná Jesus se openbare optrede en die instelling van Sý doop. Die Christelike doop volg op die geloof in Christus, 16:31, was verbonde aan Sy Naam, 2:38; 8:16, wat aangeroep is deur die dopeling, 22:16. Die aanroeping van Sy Naam beteken die aanvaarding van Hom as Here en Meester."
Die "belofte" (OAV) is nie net vir die groep mense op wie die Heilige Gees geval het nie (39). Petrus doen besondere moeite om te beklemtoon dat dit 'n historiese en universele trefwydte het. Dit is vir ál sy luisteraars (wat aan die voorwaardes voldoen), en vir hulle "kinders" (komende geslagte deur die geskiedenis), en "vir almal wat daar ver is" (nie net Jode nie, maar ook vir die heidene). Die belofte geld dus sonder onderskeid. Maar dit geld nie sonder uitsondering nie, want Petrus gaan onmiddellik voort met 'n uiters belangrike kwalifikasie: dit geld vir "almal wat die Here ons God na Hom toe sal roep." En die roeping waarvan hy hier praat, is nie bloot die algemene roeping van die evangelie nie ("baie is geroep maar min is uitverkies"); dis die besondere, onweerstaanbare en lewendmakende roeping wat die wedergeboorte tot gevolg het. So gebruik die Nuwe Testament verreweg meestal die begrip.
Die Here se nuwe gemeenskap (40-41)
In v.40 sê Lukas dat bogenoemde nie al was wat Petrus gesê het nie. Hy het "nog baie ander woorde" gepraat - woorde van intense erns en aansporing (vgl. verskillende vertalings). En wat was die essensie van sy oproep? "Laat julle red tussen hierdie ontaarde mense uit."
Dis belangrik om raak te sien dat Petrus nie bloot pleit vir 'n simplistiese en individualistiese bekering - iets wat sommer gou-gou en stil-stil afgehandel word in die privaatheid van my eie wêreldjie nie.
Hy pleit vir 'n emigrasie vanuit die ou mensheid in Adam. Hy dring aan op 'n losmaak van en 'n rugkeer op die gevalle mensheid wat erg verbuig is ná die sondeval. Dis dus 'n oproep om te vlug vanuit die mensheid onder God se toorn.
Dit impliseer noodwendig die immigrasie in 'n ander mensheid in. [En laat ons onthou, voor God is daar net twee menshede - die ou mensheid in Adam, en die nuwe mensheid in Christus.] Onderwerping aan Koning Jesus hou baie spesifiek ook in dat ek my toewy aan Sy
volk - Sy ware bruidsgemeente.
Daar is 'n verstommende respons op Petrus se pleidooi (41). Drieduisend mense neem die evangelieboodskap aan. Hulle kom tot geloof, ondergaan 'n kopswaai, laat hulle doop, en voeg hulle by die Jerusalemse gemeente.
Enkele gevolgtrekkings en implikasies
Elke ware prediker en gemeente begeer om dieselfde respons as Petrus op hulle uitdra van die evangelie te ervaar. Ons durf egter nie die uniekheid van die gebeurtenis miskyk nie. Nêrens in die res van die Nuwe Testament lees mens weer van sulke triomfe nie.
Sekerlik was daar herlewings in die kerkgeskiedenis waartydens evangeliedeurbrake plaasgevind het waarvan mens net kan droom. Maar nooit weer was daar iets vergelykbaar met Pinkster nie. Normaalweg het die voortgang van die evangelie moeisaam en met baie volharding en lyding gepaard gegaan. Veel eerder het dit ooreengestem met die wel en weë wat mens in die sewe briewe van Op 2-3 aantref - waar die volheidsgetal, sewe, daarop sinspeel dat verskillende fasette van die universele kerk deur die eeue geskets word.
Die uniekheid van Pinkster beteken nie dat daar geen lesse vir ons in die Pinkstergebeure sit nie; inteendeel. Afgesien van uiters belangrike openbaringshistoriese perspektiewe, moet Petrus se verkondiging en aanslag op die Pinksterdag in vele opsigte vir ons as normatiewe evangeliseringsriglyn dien.
Die fundamentele beginsel wat ons in Petrus se aanslag vind, is sy Christus-gesentreerdheid. Hy begin sy preek só (na sy inleiding en teks-aankondiging): "Israeliete, luister na hierdie woorde! Jesus ..." (22). Mens kan per definisie nie die evangelie preek as jy nie Christus preek nie. Hóé doen mens dit? In Hd 2 vind ons 'n vierledige struktuur wat vir ons van die grootste waarde is.
• Eerstens skets Petrus die evangeliegebeure, veral Christus se kruisiging en opstanding.
Hy verwys na Jesus se lewe en bediening (22), asook na Sy verhoging (33). En meermale het die apostels dit in hulle prediking gedek, asook Sy terugkeer as Regter. Maar soos klokslag konsentreer hulle op die kruis en opstanding (23-24) - op sowel die gebeure se detail, as die reddende implikasies daarvan.
• Tweedens beklemtoon Petrus die historiese feitelikheid en openbarings-historiese sentraliteit van Christus se kruis en opstanding.
Hy beroep hom op 'n dubbele getuienis dat hierdie twee gebeure inderdaad plaasgevind het en van enorme betekenis is. Twee getuies laat die waarheid immers vasstaan.
Eerstens is daar die getuienis van die Ou Testament. Kruis en opstanding was vervulling van talle profesieë. Petrus beroep hom op Ps 16, Ps 110 en Joël 2 om die historisiteit en implikasies daarvan te bekragtig.
Tweedens is daar die getuienis van die apostels. Weer en weer sê Petrus: "ons is getuies" (Hd 2:32; 3:15; 5:32; 10:39-41). Tewens, die vermoë tot oog- en oorgetuienis was 'n noodsaaklike kwalifikasie vir apostelskap (1:21-22).
Ook óns moet die historiese feitelikheid en openbaringshistoriese sentraliteit van Christus se kruis en opstanding verkondig. Maar omdat ons nie oog- en oorgetuies is nie, is ons algeheel afhanklik van die apostels se getuienis - die Nuwe Testamentiese openbaring. Ons het eenvoudig geen vryheid om eie opinies te preek nie. Ons mag niks meer wees as net eggo's van die apostels nie. Prediking - alle prediking - is Woordverkondiging.
• Derdens preek Petrus die goeie nuus van Koning Jesus se beloftes vir diegene wat enkelhartig na Hom toe kom.
Die evangelie is goeie nuus, nie net oor wat Jesus gedoen het nie, maar ook oor wat Hy op grond daarvan bly doen en wat Hy uiteindelik nog gaan doen. Die Here belowe hier deur Petrus aan diegene wat in geloof na Hom toe kom vergewing van sondes (negatief, uitwissing van die sondaar se mislukkings en rebellie), asook die gawe van die Heilige Gees (positief, bekragtiging om godvrugtig te lewe). Saam stel hierdie twee gawes van Christus ons in staat om alles te doen en te wees wat nodig is.
Prakties is dit belangrik dat ons nie van die belofte van die Heilige Gees vergeet wanneer ons evangeliseer nie. Baie mense besef hulle nood aan vergiffenis, maar is bang om 'n oorgawe aan Christus se koningskap te maak, aangesien hulle hulself nie vertrou nie. "Ja", sal hulle sê, "ek kan nou so 'n oorgawe maak, maar binne dae sal ek weer pateties misluk. Nie alleen sal dit 'n bespotting van alles maak nie; dit sal my met soveel ontnugtering laat dat dit vir my nóg moeiliker in die toekoms sal wees om 'n Christen te word." Wat sulke mense egter moet weet, is dat die Here hulle nie aan hulself oorlaat as hulle na Hom toe vlug nie - Hy gee vir hulle die Heilige Gees as bekragtiging om in toewyding te volhard!
• Vierdens spel Petrus Koning Jesus se evangelie-voorwaardes uit.
Die Here verwerklik nie Sy gawes sonder ons betrokkenheid nie. Aan ons kant is 'n wilsbesluit en 'n handelingsrespons noodsaaklik. Innerlik dring Hy aan op verootmoediging en bekering. En uiterlik is daar die vereiste van die doop. En sáám is die twee dinge die uitdrukking van ons geloof - die geloof wat ons vanuit die ou mensheid onder God se toorn verplaas na die nuwe heilsgemeenskap van die Here Jesus Christus.
Bekering en doop het enorme implikasies. Dis die aanneem van 'n nuwe Koning, 'n nuwe volk, 'n nuwe burgerskap, 'n nuwe kultuur. Dis 'n besliste en ingrypende verplasing van lojaliteit, trou en toewyding. Dis om jou openlik te skaar by Jesus se dissipels. Dit is om vanuit dit wat oud en korrup is (NIV), oor te gaan na dit wat nuut en in die proses van redding is (vgl. 2:47).
Die doop is soos eedaflegging tydens naturalisasie. Dis 'n publieke en formele identifisering met Christus en met Sy gemeente.
Die dopeling moet dus weet dat hy of sy van daardie oomblik af 'n vreemdeling en 'n bywoner in hierdie wêreld is. Dis waarom dit 'n algemene en tipiese ervaring van gelowiges deur die eeue is: solank jy ongedoop is, word jy op 'n manier geduld, maar die oomblik as jy volgens Jesus se voorskrif formeel en publiek jou trou aan Hom bely en jou lojaliteit na Sy gemeente verplaas, bars verwerping en selfs vervolging in felheid los. Dis asof mense aanvoel dat jy voor die tyd nog op twee gedagtes hunker, nog nie die omdraaipunt verbygesteek het nie. Maar die oomblik as jy jou laat doop, weet hulle jy het die stuk niemandsland na die ander kant van die linies finaal oorgesteek.
Saamgevat
Op die Pinksterdag preek Petrus 'n viervoudige boodskap. Dit behels twee gebeurtenisse (Christus se dood en opstanding), soos bekragtig deur twee getuies (die profete en die apostels), op grond waarvan die Here twee beloftes maak (sondevergiffenis en die gawe van die Heilige Gees), op voorwaarde dat ons twee opdragte gehoorsaam (bekering en doop).
Ons het geen reg om hierdie viervoudige apostoliese evangelie te versnipper nie. Wat God saamgevoeg het, mag geen mens skei nie. God se heilsboodskap is 'n geïntegreerde eenheid en 'n geheel.• Ons durf nie die kruis en die opstanding van mekaar lossny nie. Sonder die eerste kon die laaste nie plaasvind nie; sonder die laaste was die eerste tevergeefs.
• Ons durf nie die Ou en die Nuwe Testamentiese getuienis van mekaar lossny nie. Sonder die eerste is die laaste onverankerd; sonder die laaste loop die eerste op niks uit nie.
• Ons durf nie sondevergiffenis en die gawe van die Heilige Gees van mekaar lossny nie. Sonder die eerste is die laaste onmoontlik; sonder die laaste kan ons nie die voorregte van die eerste in besit neem nie.
• Ons durf nie bekering en doop van mekaar lossny nie. Sonder die eerste is die laaste nie legitiem nie; sonder die laaste is die eerste nog nie voltooi nie.
Ons mag nie 'n enkele komponent van die apostoliese proklamering oorboord gooi of selfs verwaarloos nie. Die ware evangelie - die volle raad van God - is 'n historiese boodskap (dit handel oor feitelike gebeure in die verlede); dis 'n teologiese boodskap (soos deur die héle Woord van God verduidelik); dis 'n heilsboodskap (dit dra die heerlikste beloftes van verlossing); dis 'n gesagvolle boodskap (dit vereis van ons enkelhartige en onvoorwaardelike gehoorsaamheid).
Nico van der Walt
Dis 'n besondere preek - vol oortuigende krag. Dit bring dan mee dat talle vir die apostels kom vra wat hulle te doen staan. Petrus se antwoord is boordevol gewigtige betekenis. En dis na hierdie antwoord wat ons nou gaan kyk (Hd 2:37-41).
Die effek van Petrus se prediking op sy luisteraars (37)
Daar is 'n dramatiese reaksie op Petrus se prediking. Vers 37 sê dat die hoorders "diep in die hart getref" is (OAV). Met hierdie beskrywing wil Lukas twee dinge tuisbring:
• Wat met die mense gebeur, is nie bloot iets oppervlakkigs nie. Dit vind in hulle harte plaas - in die sentrum van hulle persoonlikhede en oortuigings. Kennelik is dit 'n werk van die Heilige Gees, met ingrypende, egte en blywende effekte.
• Dit het gepaard gegaan met diep belewinge. Die werkwoord (Gr. katanusso) is 'n samestelling van die woord "om te steek" plus 'n intensiferende voorvoegsel. Wat dus gebeur, is dat die Heilige Gees vir Petrus bekragtig om só te preek dat die waarheidsevangelie oor Christus dwarsdeur sy hoorders se harte steek. Dit deurpriem hulle harte - met hulle bekering tot gevolg.
Die Gees se innerlike oortuigingswerk laat die mense besef dat hulle skuldig staan voor God. Vandaar hulle vraag oor wat hulle moet doen. Dat dit oor versoening met die Here gaan, is nie eksplisiet in hulle vraag nie, maar volg duidelik uit Petrus se antwoord.
Petrus se antwoord (38-39)
'n Tweeledige bevel
Petrus gee 'n dubbele opdrag:
• Die mense moet hulle bekeer.
Die begrip (Gr. metanouo) dui ten diepste op 'n verandering van oortuiging. Dit impliseer 'n radikale paradigma-verskuiwing, 'n kopswaai, 'n nuwe bril waardeur gekyk word. Vantevore het ook Johannes die Doper (Mt 3:2) en die Here Jesus self (Mt 4:17) 'n oproep tot bekering gepreek. Kennelik het die apostels ook ná Pinkster dit as 'n integrale deel van evangelieverkondiging beskou (Hd 3:19; 8:22; 17:30; 20:21; 26:20).
Maar omdat ons nie anders kan as om volgens ons oortuigings te handel nie, kom Bybelse bekering noodwendig tot uitdrukking in 'n lewensommekeer. Hierdie 180 grade omdraai het twee kante:
Negatief sal iemand wat hom of haar bekeer altyd wegdraai van sonde af. Daar sal dus 'n rugkeer wees op die vlees se aandrange, die wêreld se suigkragte en die Duiwel se verleidinge.
Positief sal so 'n persoon altyd heendraai na Christus toe. En dit het ten minste drie komponente: hy (of sy) sal homself vanuit sy geestelike bankrotskap algeheel aan Christus en Sy volmaakte middelaarswerk toevertrou; hy sal die beloftes wat God belowe aan almal wat in Sy Seun in vlug vir homself persoonlik toe-eien; hy sal homself enkelhartig en ongekwalifiseerd aan Christus persoonlik as Koning toewy.
Bybels gaan hierdie lewensommekeer ook gepaard met hartseer en verootmoediging oor jou sondemislukkings en -rebellie van die verlede. Dit is meer as net interessant dat metanouo amper konsekwent in die Septuaginta (die voor-Christelike Griekse vertaling van die Ou Testament) gebruik word om die Hebreeuse woord te vertaal wat beteken om jouself te vertroos.
• Die mense moet hulle laat doop.
Vantevore het hulle Jesus Christus verwerp. Nou moet hulle hulself verneder deur hulle formeel, openlik en onomkeerbaar as dissipels aan Hom toe te wy.
Hulle moet hulle laat doop in die Naam van Jesus Christus. Wat beteken dit om in Sy Naam gedoop te word? Ten minste vier dinge: dit geskied in gehoorsaamheid aan Sy opdrag en dus op Sy gesag; dis 'n onderskrywing van Sy leer; dis 'n vertroue in Sy verdienste; dis 'n oorgawe aan Sy eise.
'n Tweeledige belofte
Vir diegene wat aan die dubbele opdrag gehoorsaam is, is daar 'n dubbele belofte: sondevergiffenis en ontvangs van die Heilige Gees.
Die voorsetsel wat in die OAV met "tot" (... vergewing van sondes) vertaal word (Gr. eis) beteken in hierdie konteks: met die oog op; met as gevolg. Basies dui die woord op beweging in iets in - min of meer ekwivalent aan die Engelse woord, "into".
Hierdie twee beloftes is gekoppel aan beide opdragte: bekering en doop. Nêrens suggereer die Nuwe Testament dat die bloot uiterlike ondergaan van die doopsakrament op sigself sondevergiffenis en ontvangs van die Gees tot gevolg het nie. Maar net so min het ons die reg om aanspraak te maak op die beloftes as ons die doopopdrag geringskat. Die Bybel met Verklarende Aantekeninge stel dit só: "Die hoofverskil tussen die doop van Johannes, Hd. 18:25; 19:3, en dié van Pinkster was dat laasgenoemde verbonde was aan die Naam van Jesus en die gawe van die Gees, wat in onlosmaaklike verband daarmee gestaan het. Johannes se doop was tot vergiffenis van sonde, maar het eintlik vooruitgewys na Christus, en het buite werking getree ná Jesus se openbare optrede en die instelling van Sý doop. Die Christelike doop volg op die geloof in Christus, 16:31, was verbonde aan Sy Naam, 2:38; 8:16, wat aangeroep is deur die dopeling, 22:16. Die aanroeping van Sy Naam beteken die aanvaarding van Hom as Here en Meester."
Die "belofte" (OAV) is nie net vir die groep mense op wie die Heilige Gees geval het nie (39). Petrus doen besondere moeite om te beklemtoon dat dit 'n historiese en universele trefwydte het. Dit is vir ál sy luisteraars (wat aan die voorwaardes voldoen), en vir hulle "kinders" (komende geslagte deur die geskiedenis), en "vir almal wat daar ver is" (nie net Jode nie, maar ook vir die heidene). Die belofte geld dus sonder onderskeid. Maar dit geld nie sonder uitsondering nie, want Petrus gaan onmiddellik voort met 'n uiters belangrike kwalifikasie: dit geld vir "almal wat die Here ons God na Hom toe sal roep." En die roeping waarvan hy hier praat, is nie bloot die algemene roeping van die evangelie nie ("baie is geroep maar min is uitverkies"); dis die besondere, onweerstaanbare en lewendmakende roeping wat die wedergeboorte tot gevolg het. So gebruik die Nuwe Testament verreweg meestal die begrip.
Die Here se nuwe gemeenskap (40-41)
In v.40 sê Lukas dat bogenoemde nie al was wat Petrus gesê het nie. Hy het "nog baie ander woorde" gepraat - woorde van intense erns en aansporing (vgl. verskillende vertalings). En wat was die essensie van sy oproep? "Laat julle red tussen hierdie ontaarde mense uit."
Dis belangrik om raak te sien dat Petrus nie bloot pleit vir 'n simplistiese en individualistiese bekering - iets wat sommer gou-gou en stil-stil afgehandel word in die privaatheid van my eie wêreldjie nie.
Hy pleit vir 'n emigrasie vanuit die ou mensheid in Adam. Hy dring aan op 'n losmaak van en 'n rugkeer op die gevalle mensheid wat erg verbuig is ná die sondeval. Dis dus 'n oproep om te vlug vanuit die mensheid onder God se toorn.
Dit impliseer noodwendig die immigrasie in 'n ander mensheid in. [En laat ons onthou, voor God is daar net twee menshede - die ou mensheid in Adam, en die nuwe mensheid in Christus.] Onderwerping aan Koning Jesus hou baie spesifiek ook in dat ek my toewy aan Sy
volk - Sy ware bruidsgemeente.
Daar is 'n verstommende respons op Petrus se pleidooi (41). Drieduisend mense neem die evangelieboodskap aan. Hulle kom tot geloof, ondergaan 'n kopswaai, laat hulle doop, en voeg hulle by die Jerusalemse gemeente.
Enkele gevolgtrekkings en implikasies
Elke ware prediker en gemeente begeer om dieselfde respons as Petrus op hulle uitdra van die evangelie te ervaar. Ons durf egter nie die uniekheid van die gebeurtenis miskyk nie. Nêrens in die res van die Nuwe Testament lees mens weer van sulke triomfe nie.
Sekerlik was daar herlewings in die kerkgeskiedenis waartydens evangeliedeurbrake plaasgevind het waarvan mens net kan droom. Maar nooit weer was daar iets vergelykbaar met Pinkster nie. Normaalweg het die voortgang van die evangelie moeisaam en met baie volharding en lyding gepaard gegaan. Veel eerder het dit ooreengestem met die wel en weë wat mens in die sewe briewe van Op 2-3 aantref - waar die volheidsgetal, sewe, daarop sinspeel dat verskillende fasette van die universele kerk deur die eeue geskets word.
Die uniekheid van Pinkster beteken nie dat daar geen lesse vir ons in die Pinkstergebeure sit nie; inteendeel. Afgesien van uiters belangrike openbaringshistoriese perspektiewe, moet Petrus se verkondiging en aanslag op die Pinksterdag in vele opsigte vir ons as normatiewe evangeliseringsriglyn dien.
Die fundamentele beginsel wat ons in Petrus se aanslag vind, is sy Christus-gesentreerdheid. Hy begin sy preek só (na sy inleiding en teks-aankondiging): "Israeliete, luister na hierdie woorde! Jesus ..." (22). Mens kan per definisie nie die evangelie preek as jy nie Christus preek nie. Hóé doen mens dit? In Hd 2 vind ons 'n vierledige struktuur wat vir ons van die grootste waarde is.
• Eerstens skets Petrus die evangeliegebeure, veral Christus se kruisiging en opstanding.
Hy verwys na Jesus se lewe en bediening (22), asook na Sy verhoging (33). En meermale het die apostels dit in hulle prediking gedek, asook Sy terugkeer as Regter. Maar soos klokslag konsentreer hulle op die kruis en opstanding (23-24) - op sowel die gebeure se detail, as die reddende implikasies daarvan.
• Tweedens beklemtoon Petrus die historiese feitelikheid en openbarings-historiese sentraliteit van Christus se kruis en opstanding.
Hy beroep hom op 'n dubbele getuienis dat hierdie twee gebeure inderdaad plaasgevind het en van enorme betekenis is. Twee getuies laat die waarheid immers vasstaan.
Eerstens is daar die getuienis van die Ou Testament. Kruis en opstanding was vervulling van talle profesieë. Petrus beroep hom op Ps 16, Ps 110 en Joël 2 om die historisiteit en implikasies daarvan te bekragtig.
Tweedens is daar die getuienis van die apostels. Weer en weer sê Petrus: "ons is getuies" (Hd 2:32; 3:15; 5:32; 10:39-41). Tewens, die vermoë tot oog- en oorgetuienis was 'n noodsaaklike kwalifikasie vir apostelskap (1:21-22).
Ook óns moet die historiese feitelikheid en openbaringshistoriese sentraliteit van Christus se kruis en opstanding verkondig. Maar omdat ons nie oog- en oorgetuies is nie, is ons algeheel afhanklik van die apostels se getuienis - die Nuwe Testamentiese openbaring. Ons het eenvoudig geen vryheid om eie opinies te preek nie. Ons mag niks meer wees as net eggo's van die apostels nie. Prediking - alle prediking - is Woordverkondiging.
• Derdens preek Petrus die goeie nuus van Koning Jesus se beloftes vir diegene wat enkelhartig na Hom toe kom.
Die evangelie is goeie nuus, nie net oor wat Jesus gedoen het nie, maar ook oor wat Hy op grond daarvan bly doen en wat Hy uiteindelik nog gaan doen. Die Here belowe hier deur Petrus aan diegene wat in geloof na Hom toe kom vergewing van sondes (negatief, uitwissing van die sondaar se mislukkings en rebellie), asook die gawe van die Heilige Gees (positief, bekragtiging om godvrugtig te lewe). Saam stel hierdie twee gawes van Christus ons in staat om alles te doen en te wees wat nodig is.
Prakties is dit belangrik dat ons nie van die belofte van die Heilige Gees vergeet wanneer ons evangeliseer nie. Baie mense besef hulle nood aan vergiffenis, maar is bang om 'n oorgawe aan Christus se koningskap te maak, aangesien hulle hulself nie vertrou nie. "Ja", sal hulle sê, "ek kan nou so 'n oorgawe maak, maar binne dae sal ek weer pateties misluk. Nie alleen sal dit 'n bespotting van alles maak nie; dit sal my met soveel ontnugtering laat dat dit vir my nóg moeiliker in die toekoms sal wees om 'n Christen te word." Wat sulke mense egter moet weet, is dat die Here hulle nie aan hulself oorlaat as hulle na Hom toe vlug nie - Hy gee vir hulle die Heilige Gees as bekragtiging om in toewyding te volhard!
• Vierdens spel Petrus Koning Jesus se evangelie-voorwaardes uit.
Die Here verwerklik nie Sy gawes sonder ons betrokkenheid nie. Aan ons kant is 'n wilsbesluit en 'n handelingsrespons noodsaaklik. Innerlik dring Hy aan op verootmoediging en bekering. En uiterlik is daar die vereiste van die doop. En sáám is die twee dinge die uitdrukking van ons geloof - die geloof wat ons vanuit die ou mensheid onder God se toorn verplaas na die nuwe heilsgemeenskap van die Here Jesus Christus.
Bekering en doop het enorme implikasies. Dis die aanneem van 'n nuwe Koning, 'n nuwe volk, 'n nuwe burgerskap, 'n nuwe kultuur. Dis 'n besliste en ingrypende verplasing van lojaliteit, trou en toewyding. Dis om jou openlik te skaar by Jesus se dissipels. Dit is om vanuit dit wat oud en korrup is (NIV), oor te gaan na dit wat nuut en in die proses van redding is (vgl. 2:47).
Die doop is soos eedaflegging tydens naturalisasie. Dis 'n publieke en formele identifisering met Christus en met Sy gemeente.
Die dopeling moet dus weet dat hy of sy van daardie oomblik af 'n vreemdeling en 'n bywoner in hierdie wêreld is. Dis waarom dit 'n algemene en tipiese ervaring van gelowiges deur die eeue is: solank jy ongedoop is, word jy op 'n manier geduld, maar die oomblik as jy volgens Jesus se voorskrif formeel en publiek jou trou aan Hom bely en jou lojaliteit na Sy gemeente verplaas, bars verwerping en selfs vervolging in felheid los. Dis asof mense aanvoel dat jy voor die tyd nog op twee gedagtes hunker, nog nie die omdraaipunt verbygesteek het nie. Maar die oomblik as jy jou laat doop, weet hulle jy het die stuk niemandsland na die ander kant van die linies finaal oorgesteek.
Saamgevat
Op die Pinksterdag preek Petrus 'n viervoudige boodskap. Dit behels twee gebeurtenisse (Christus se dood en opstanding), soos bekragtig deur twee getuies (die profete en die apostels), op grond waarvan die Here twee beloftes maak (sondevergiffenis en die gawe van die Heilige Gees), op voorwaarde dat ons twee opdragte gehoorsaam (bekering en doop).
Ons het geen reg om hierdie viervoudige apostoliese evangelie te versnipper nie. Wat God saamgevoeg het, mag geen mens skei nie. God se heilsboodskap is 'n geïntegreerde eenheid en 'n geheel.• Ons durf nie die kruis en die opstanding van mekaar lossny nie. Sonder die eerste kon die laaste nie plaasvind nie; sonder die laaste was die eerste tevergeefs.
• Ons durf nie die Ou en die Nuwe Testamentiese getuienis van mekaar lossny nie. Sonder die eerste is die laaste onverankerd; sonder die laaste loop die eerste op niks uit nie.
• Ons durf nie sondevergiffenis en die gawe van die Heilige Gees van mekaar lossny nie. Sonder die eerste is die laaste onmoontlik; sonder die laaste kan ons nie die voorregte van die eerste in besit neem nie.
• Ons durf nie bekering en doop van mekaar lossny nie. Sonder die eerste is die laaste nie legitiem nie; sonder die laaste is die eerste nog nie voltooi nie.
Ons mag nie 'n enkele komponent van die apostoliese proklamering oorboord gooi of selfs verwaarloos nie. Die ware evangelie - die volle raad van God - is 'n historiese boodskap (dit handel oor feitelike gebeure in die verlede); dis 'n teologiese boodskap (soos deur die héle Woord van God verduidelik); dis 'n heilsboodskap (dit dra die heerlikste beloftes van verlossing); dis 'n gesagvolle boodskap (dit vereis van ons enkelhartige en onvoorwaardelike gehoorsaamheid).
Nico van der Walt
ANTIPAS HEROUT No.28 - PINKSTER (3 van 3) - Hd2:42-47 - Merktekens van 'n Geesvervulde gemeente
In Hd 2:42-47 beskryf Lukas die eerste gemeente in Jerusalem nét na die uitstorting van die Heilige Gees. Ons kan aanvaar dat hy die wesenstrekke daarvan onderstreep - die dinge waaroor dit essensieel gegaan het. Dis 'n neutedopbeskrywing van 'n Geesvervulde gemeente. As sodanig hou dit vir ons uiters belangrike lesse in. Wat kenmerk dus 'n gemeente waarin die Heilige Gees heers? Wat is die merktekens van 'n kerk wat Jesus Christus behaag? Hier is die antwoord.
Die gemeente in Jerusalem het unieke kentrekke gehad
In jou vertolking van Pinkster kan jy maklik skeef loop as jy nie die uniekheid van die gebeure genoegsaam in ag neem nie. Veral twee dinge moet ons onthou as ons die eerste hoofstukke van Handelinge reg wil verstaan:
• Die apostels, met hulle unieke roeping as oog- en oorgetuies van die Here Jesus se lering en werk, het 'n enorme en sentrale rol gespeel. Daarbenewens is hulle met krag uit die hoogte toegerus om merkwaardige wonders te doen ten einde die Goddelike mandaat en betroubaarheid van hulle unieke apostoliese getuienis te bevestig. In 2Kor 12:12 noem Paulus dit - die "tekens en wonders en kragtige dade" - "die dinge wat 'n apostel kenmerk" (vgl. ook Mk 16:20; Hd 14:3; Rm 15:18-19; 1Kor 2:4-5; Hb 2:3-4).
• Samehangend hiermee het die Heilige Gees in die algemeen op 'n besondere wyse gewerk. Deur die eeue was daar meermale soortgelyke seisoene - herlewingstye - waartydens dinge gebeur het wat gelowiges van meer normale tye eenvoudig verstom.
Maar hulle het ook baie kentrekke gehad wat tipies was van elke Geesvervulde gemeente deur die eeue
Tog word die basiese karaktertrekke van die Jerusalemse gemeente weer en weer deur die eeue gesien wanneer dit goed gaan met die kerk - wanneer die kerk waarlik kerk is. Met vertroue kan gesê word dat iets van v.42-47 altyd weer beleef sal word in elke Geesvervulde gemeente.
Wat sien ons in die verse onder ons vergrootglas?
• Ons sien 'n merkwaardige gemeente wat deur niemand geïgnoreer kan word nie; inteendeel, die hele volk is hulle goedgesind (47).
• Ons sien 'n gemeente waarin die Heilige Gees onteenseglik aan 't werk is.
• Ons sien talle verdoemende aanklagte teen soveel uitdrukkings van kerkwees in ons dag.
• Ons sien 'n stel lakmoestoetse waaraan enige gemeente homself kan en moet meet.
Wat sien ons, meer spesifiek, in hierdie gemeente? Wat bewerkstellig die Heilige Gees in elke gemeente waarin Hy heers? Ons sien ten minste vier dinge:
• Dis 'n gemeente wat die Woord van God liefhet.
"Hulle het hulle heelhartig toegelê op die leer van die apostels" (42).
Selfs die "wonders en tekens" (43) het ten diepste met die Woord te doen, aangesien dit gedien het as bevestiging van die gesag waarmee die apostels getuig het.
• Dis 'n gemeente vol liefde vir mekaar.
Hulle het hulle heelhartig toegelê op "die onderlinge verbondenheid" (OAV: "gemeenskap") (42).
Hulle "was eensgesind en het alles met mekaar gedeel" (44-45).
• Dis 'n gemeente wat die Here liefhet, eer en aanbid.
Hulle het hulle heelhartig toegelê op "die gemeenskaplike maaltyd (die nagmaal) en die gebede" (42; 46).
Met harte vol "diep ontsag" (43) het hulle "God geprys" (47).
Hulle het nie net nou en dan voor die aangesig van die Here geleef nie, maar "elke dag" - sowel by "die tempel" as "van huis tot huis" (46).
Dit alles het uit gelowige en vergenoegde harte gekom, want "blydskap" en "alle eenvoud" het hulle lewe as gemeente gekenmerk (46).
• Dis 'n gemeente wat onvermoeid evangeliseer.
Sekerlik is dit die Here wat dag na dag mense red en by die gemeente voeg. Maar ons weet uit die Woord en uit ervaring dat Hy middellik werk - dat Hy Sy dissipels en hulle evangelisering medewerkend met Hom gebruik (47).
• Die feit dat die hele volk hulle goedgesind was, dui voorts daarop dat die gelowiges hulle nie afgeskei het nie. Hulle was betrokke by die wêreld om hulle (47).
'n Geesvervulde gemeente het die Woord van God lief
Die eerste ding wat Lukas noem, is dat die Jerusalemse gemeente "volhard het in die leer van die apostels" (OAV).
Baie letterlik beteken "volhard" om sterk te wees na iets toe. Hulle was dus nie net baie gereeld besig met lering nie; hulle het doelgerig en gedissiplineerd daarmee volgehou. Kennelik het hulle 'n knaende aptyt vir die waarheid gehad en hulle daarin verlustig. Hulle was oortuig van die belangrikheid daarvan.
Hierdie gemeente sou niks verstaan het van vandag se weersin in die gesonde leer en diepsinnige nadenke oor die Skrifopenbaring nie. Nee, hulle was leergierig; hulle wou verstaan - en sekerlik wou hulle weet hoe die beginsels van God se nuwe ryk in die praktyk uitgeleef word.
Geesvervulde mense - altyd weer - het God se Woord innig lief. Hulle bestudeer dit, put daaruit, onderwerp hulle daaraan, leef dit uit, dra dit uit.
Laat dit ons nie verbaas dat hierdie 'n eerste merkteken van Geesvervuldheid in 'n gemeente is nie. Het Jesus nie die aand voor Sy kruisiging ten minste drie keer na die Helper as "die Gees van die waarheid" verwys nie?
Hoe betekenisvol is Hd 20:32 nie! Paulus groet die ouderlinge van Efese se gemeente. Hy weet hy gaan hulle nooit weer sien nie. Wat gaan van hulle word? Wie gaan na hulle omsien? God sal hulle bewaar - natuurlik! Maar Paulus vertrou hulle nie net aan God toe nie, maar ook aan Sy Woord - die Woord wat magtig is om hulle op te bou en hulle in die seëninge te laat deel wat Hy aan al die gelowiges as erfdeel belowe het. Waarom óók die Woord? Die apostel weet dat dit, meer as enigiets anders, die instrument is wat die Here in die opbou en bewaring van Sy gemeente gebruik. Tot vandag toe is dit so. 'n Gemeente wat toelaat dat getroue en gereelde Skrifverklaring en -prediking uit die middelpunt van sy lewe verdwyn, het sy eie doodsvonnis geteken.
'n Geesvervulde gemeente is vol onderlinge liefde
Hulle het volhard "in die gemeenskap" (OAV). Hier is die tweede ding waarmee die gemeente volgens v.42 doelgerig en gedissiplineerd volhou: die "koinonia". Dit skets die dissipels se gemeenskaplikheid en gesamentlikheid. Die woord dui op iets wat mense saam en oor-en-weer beleef en doen.
"Koinonia" kom in die Skrif veral op twee maniere tot uitdrukking:
• Ware Christene het 'n gesamentlike deelgenootskap in die Drie-enige God.
"En die gemeenskap waaraan ons deel het, is dié met die Vader en met sy Seun, Jesus Christus" (1Jh 1:3).
'n Geesvervulde gemeente oefen hulle hierin. Maar hulle doen dit nie net as individue nie - hulle doen dit ook gesamentlik, en deel met mekaar wat hulle as individue hiervan ervaar. En so groei hulle nie net in kennis van God nie, maar ook in die onderlinge liefde. Alle ware gelowiges ken die ervaring! Ja, ons moet alle mense liefhê, maar as ons "die Here deel", kom daar 'n wonderlike verdieping in ons verhoudinge.
• Ons gemeenskap kom ook tot uitdrukking in wat ons onder mekaar deel - in wat ons aan mekaar uitdeel en van mekaar ontvang.
Paulus gebruik hierdie woord as hy verwys na die kollekte onder die Griekssprekende gemeentes vir die arm Christene in Judea (2Kor 8:4; 9:13).
Die ooreenstemmende byvoeglike naamwoord (Gr. koinonikos) beskryf gulhartigheid en vrygewigheid.
Dis op hierdie tweede uitdrukking van gemeenskap wat Lukas uitbrei: hulle het hul besittings verkoop en die opbrengs onder mekaar verdeel volgens elkeen se behoefte (44-45).
Hierdie gebeure in die Jerusalemse kerk het deur die eeue groot stryd in baie Christengemoedere veroorsaak. Hoe moet ons dit verstaan? Moet ons dit navolg - en indien wel, hoe?
Eers is 4 kwalifikasies nodig:
• Al drie Griekse werkwoorde in v.45 is in 'n vorm wat tydsverloop in die verlede beklemtoon (Gr. Imperfektum). Dit het dus per geleentheid plaasgevind - soos die nood van elke situasie dikteer het.
• Dit was nie 'n totale ontslae raak van besittings nie. Hulle het immers nog huise gehad om in te vergader (46).
• Hierdie offers van die gelowiges was heeltemal vrywillig. Dit sê Petrus baie duidelik aan Ananias in Hd 5:4.
Die verskil tussen Jerusalem se gemeente en Kommunisme is dat laasgenoemde sê, "Joune is myne", terwyl Christene sê, "Myne is joune." En dit is geen geringe verskil nie!
• Dit het nie gegaan oor gelykheid nie. Uitdeling het geskied "volgens elkeen se behoefte." Paulus stel dit so in 2Kor 8:15: "Dié met baie, het nie te veel gehad nie, en dié met 'n bietjie, nie te min nie."
Maar ons mag nie by hierdie kwalifikasies vassteek nie. Sekerlik spreek hierdie verse ons selfsugtige en materialistiese lewens aan.
Geen gelowige kan die verantwoordelikheid ontkom om homself en sy prioriteite ernstig in die lig van hierdie verse te ondersoek nie. En as dit nie lei tot diepgaande verstellings nie, laat dit rooi ligte flikker oor ons liefde vir ons broers en susters, en ons toewyding aan Jesus Christus. Waarlik, min dinge sal eendag so meedoënloos teen ons getuig as ons baie besittings en ons gemaksugtige en uitspattige lewenstyl.
Tot die mate wat ons Geesvervuld is, tot daardie mate sal ons onderlinge liefde oopblom. En tot die mate wat ons mekaar liefhet, tot daardie mate sal ons ons goed met mekaar deel. Tot die mate wat ons deel, tot daardie mate sal dit ons liefde stimuleer en voed. En tot die mate wat ons liefde funksioneer, tot daardie mate sal die Heilige Gees kragtig in ons midde werk.
Hd 4:32-37 praat ook oor hierdie saak. Vers 34 begin dan baie betekenisvol - met die redegewende voegwoord, "want" (Gr. "gar", vgl. OAV). Die Heilige Gees het kragtig in die gemeente gewerk, want in liefde het hulle ook materieel na mekaar omgesien. As ons maar hierdie les kan leer, sal dit beter gaan met die kerk van ons dag!
Baie kerkmense redeneer dat hierdie 'n opsionele saak is. Dis nie waar nie. Johannes sê uitdruklik dat uitdelingsliefde een van die noodwendige merktekens van wedergeboorte is (1Jh 4:7; 3:14-18). Vrywilligheid is een saak, willekeur iets anders.
'n Geesvervulde gemeente aanbid die Here in gees en waarheid
In v.42c&d suggereer die lidwoord ("die") voor beide uitdrukkings dat Lukas van meer amptelike, formele geleenthede praat. Dit word algemeen aanvaar dat hy van die gemeentelike nagmaal en gebedsbyeenkomste praat.
Hoe gereeld Jerusalem die nagmaal gevier het, weet ons nie (daar is geen eksplisiete Nuwe Testamentiese opdrag nie - vgl. 1Kor 11:25). Maar wat wel duidelik uit hierdie vers na vore kom, is dat hulle hul gesamentlike deelgenootskap aan die erfenis van die Nuwe Verbond oor en oor bevestig het. Sonder twyfel het hulle 'n baie hoë premie op gebed en die nagmaal gestel.
Wat aanbidding betref, bring hierdie verse twee belangrike balanse na vore:
• Die gemeente se byeenkomste was van sowel 'n formele as 'n informele aard - hulle het by die tempel én in huise bymekaar gekom. Vir 'n gesonde gemeentelewe is sowel meer waardige as meer spontane uitdrukkings van aanbidding goed en nodig. Die beheersende beginsel bly egter deurgaans dat dit "in gees" (in opregtheid, vanuit die hart) en "in waarheid" (in volle harmonie met die Skrifopenbaring) geskied (Jh 4:19-24).
• Die gemeente se aanbidding was sowel blymoedig as vol respek. Hulle aanbidding was vol blydskap en eenvoud (46b), dus vrolik en onopgesmuk. Maar dit het ook in die vrese van die Here geskied (43a).
Ons eredienste moet waardig verloop, maar "dooierigheid" is onverskoonbaar. Dis reg dat ons byeenkomste vol spontane blydskap is, maar ligsinnigheid hoort gladnie.
Die hart van hulle aanbidding vind ons in v.47a: hulle het God geprys. Dit was Godgesentreerd - op Hom persoonlik gerig, vererend en vol dank.
'n Geesvervulde gemeente evangeliseer die wêreld om hom
As ons sou vassteek by v.42, laat ons 'n wesensbelangrike element van kerkwees buite rekening: uitreiking. Die gemeente in Jerusalem was nie so behep met mekaar dat hulle van die wêreld om hulle vergeet het nie.
Hierdie evangeliseringsywer moet ons nie verbaas nie. Die Heilige Gees is nie net die Gees van die waarheid nie, Hy is ook die Gees van die oes. Is Hy nie op die Pinksterfees - die oesfees - uitgestort nie? Daarom is die uitdra van die Goeie Nuus die dominante tema van Handelinge. Sonder twyfel het die Heilige Gees die vroeë kerk uitgedryf om die evangelie wyer en wyer te verkondig.
Vers 47 leer drie belangrike lesse:
• Dis die verheerlikte Here Jesus Christus wat bekeerlinge bygevoeg het.
Nooit mag ons vergeet nie dat dit die Hoof van die gemeente se alleen-prerogatief is om by Sy gemeente te voeg. Dit waarsku teen twee dwalinge:
Eerstens moet ons menslike metodes en manipulering in ons evangelisering vermy. Die vermaaklikheidskultuur wat vandag so aan die orde is, moet ernstig bevraagteken word. Bloot omdat dit 'n skaretrekker is, beteken nie dat dit die toets van God se Woord slaag nie. Dis tragies dat groot dele van die institusionele kerk ten koste van Skrifbeginsels voor die aanslag van pragmatisme swig.
Ook emosionele opsweping en manipulering het geen plek in 'n gemeente wat onder beheer van die Heilige Gees leef nie. Eerder bekeringsdroogte as kunsmatigheid en valsheid! Nee, volwasse en Geesvervulde gemeentes het geleer dat mens getrou jou kant bring - en dan op die Here wag.
'n Tweede dwaling wat nie mag nie, is kieskeurigheid oor wie deel van die gemeente mag word. Natuurlik moet die herders van 'n gemeente daarteen waak om bokke in Christus se kudde op te neem. Maar geestelike snobisme moet hulle hand en tand beveg. Die Here roep Sy bruid uit elke kategorie van die samelewing. Trouens, hoe groter en meer uiteenlopend die verskeidenheid van mense wat in 'n gemeente as eenheid funksioneer, hoe meer word die Here verheerlik, en hoe meer beïndruk dit 'n wêreld wat so iets nooit kan namaak nie (Jh 17:21-23).
Hoewel dit Christus is wat byvoeg by die gemeente, werk Hy middellik - Hy gebruik instrumente.
Eerstens gebruik Hy die gebede, getuienis en prediking van Sy gemeente. Daarvan is Handelinge boordevol. Hierbenewens gebruik Hy die lewens van Sy dissipels om 'n appél op die omringende wêreld te maak. Dis waarop Lukas sinspeel as hy sê dat die hele volk die gemeente goedgesind was (47). Wat, kan mens vra, het die volk dan so beïndruk? Sonder twyfel was dit dinge soos die Christene se vriendelikheid, integriteit, liefdeswerke, ensovoorts.
• Toe Hy mense by die gemeente gevoeg het, het die Here twee dinge gelyktydig gedoen:
Die Here het geredde mense by die gemeente gevoeg. Hy het hulle dus nie by die gemeente gevoeg sonder om hulle te red nie. Nominale lidmaatskap - die verskynsel dat wêreldlinge se name bloot "op die boeke is", sonder dat hulle hart en siel deel van die gemeente is - is lynreg strydig met die Bybel. Die Nuwe Testament ken net één soort lidmaatskap: die van entoesiastiese, toegewyde dissipels.
Voorts het die Here geredde mense by die gemeente gevoeg. Hy het hulle dus nie gered sonder om hulle in Sy kerk in te plant nie. Die Bybel ken nie so iets soos alleenloper-Christenskap nie. Nee, ware Christenskap het 'n sterk groepsdimensie. Die helfte van die genademiddele - daardie dinge waardeur die Here Sy instandhoudings- en vorderingsgenade in ons lewens laat invloei - hou verband met ons deelhê aan 'n liggaam: die gemeenskap van die heiliges, deelname aan die sakramente, gesamentlike gebed, die gereelde sit onder Bybelprediking, die bediening deur godvrugtige ouderlinge, ensovoorts.
• Die Here het daagliks bygevoeg. Die beginsel lê nie in die feit dat dit dag na dag gebeur het nie, maar in die voortgaandheid daarvan (onthou, Jerusalem beleef "herlewing"). Dit wil vir ons twee dinge sê:
Evangelisasie is nie beperk tot spesiale veldtogte of Sondae nie. Dit is elke dag se ding.
Tweedens, 'n gemeente wat nie gereelde bekerings beleef nie, het rede om homself voor die Here te verootmoedig. Dit is so dat die grond waarin ons die evangelie moet saai soms baie hard is - en dat bekerings net drupsgewyse plaasvind. Maar onthou, selfs 'n druppende kraan drup aanmekaar. 'n Gemeente wat is wat hy moet wees, móét eenvoudig bekerings sien. Ons moet dit verwag, en bly verwag. Ons moet onvermoeid daarom bid. Só behaag dit die Here.
Nico van der Walt
Die gemeente in Jerusalem het unieke kentrekke gehad
In jou vertolking van Pinkster kan jy maklik skeef loop as jy nie die uniekheid van die gebeure genoegsaam in ag neem nie. Veral twee dinge moet ons onthou as ons die eerste hoofstukke van Handelinge reg wil verstaan:
• Die apostels, met hulle unieke roeping as oog- en oorgetuies van die Here Jesus se lering en werk, het 'n enorme en sentrale rol gespeel. Daarbenewens is hulle met krag uit die hoogte toegerus om merkwaardige wonders te doen ten einde die Goddelike mandaat en betroubaarheid van hulle unieke apostoliese getuienis te bevestig. In 2Kor 12:12 noem Paulus dit - die "tekens en wonders en kragtige dade" - "die dinge wat 'n apostel kenmerk" (vgl. ook Mk 16:20; Hd 14:3; Rm 15:18-19; 1Kor 2:4-5; Hb 2:3-4).
• Samehangend hiermee het die Heilige Gees in die algemeen op 'n besondere wyse gewerk. Deur die eeue was daar meermale soortgelyke seisoene - herlewingstye - waartydens dinge gebeur het wat gelowiges van meer normale tye eenvoudig verstom.
Maar hulle het ook baie kentrekke gehad wat tipies was van elke Geesvervulde gemeente deur die eeue
Tog word die basiese karaktertrekke van die Jerusalemse gemeente weer en weer deur die eeue gesien wanneer dit goed gaan met die kerk - wanneer die kerk waarlik kerk is. Met vertroue kan gesê word dat iets van v.42-47 altyd weer beleef sal word in elke Geesvervulde gemeente.
Wat sien ons in die verse onder ons vergrootglas?
• Ons sien 'n merkwaardige gemeente wat deur niemand geïgnoreer kan word nie; inteendeel, die hele volk is hulle goedgesind (47).
• Ons sien 'n gemeente waarin die Heilige Gees onteenseglik aan 't werk is.
• Ons sien talle verdoemende aanklagte teen soveel uitdrukkings van kerkwees in ons dag.
• Ons sien 'n stel lakmoestoetse waaraan enige gemeente homself kan en moet meet.
Wat sien ons, meer spesifiek, in hierdie gemeente? Wat bewerkstellig die Heilige Gees in elke gemeente waarin Hy heers? Ons sien ten minste vier dinge:
• Dis 'n gemeente wat die Woord van God liefhet.
"Hulle het hulle heelhartig toegelê op die leer van die apostels" (42).
Selfs die "wonders en tekens" (43) het ten diepste met die Woord te doen, aangesien dit gedien het as bevestiging van die gesag waarmee die apostels getuig het.
• Dis 'n gemeente vol liefde vir mekaar.
Hulle het hulle heelhartig toegelê op "die onderlinge verbondenheid" (OAV: "gemeenskap") (42).
Hulle "was eensgesind en het alles met mekaar gedeel" (44-45).
• Dis 'n gemeente wat die Here liefhet, eer en aanbid.
Hulle het hulle heelhartig toegelê op "die gemeenskaplike maaltyd (die nagmaal) en die gebede" (42; 46).
Met harte vol "diep ontsag" (43) het hulle "God geprys" (47).
Hulle het nie net nou en dan voor die aangesig van die Here geleef nie, maar "elke dag" - sowel by "die tempel" as "van huis tot huis" (46).
Dit alles het uit gelowige en vergenoegde harte gekom, want "blydskap" en "alle eenvoud" het hulle lewe as gemeente gekenmerk (46).
• Dis 'n gemeente wat onvermoeid evangeliseer.
Sekerlik is dit die Here wat dag na dag mense red en by die gemeente voeg. Maar ons weet uit die Woord en uit ervaring dat Hy middellik werk - dat Hy Sy dissipels en hulle evangelisering medewerkend met Hom gebruik (47).
• Die feit dat die hele volk hulle goedgesind was, dui voorts daarop dat die gelowiges hulle nie afgeskei het nie. Hulle was betrokke by die wêreld om hulle (47).
'n Geesvervulde gemeente het die Woord van God lief
Die eerste ding wat Lukas noem, is dat die Jerusalemse gemeente "volhard het in die leer van die apostels" (OAV).
Baie letterlik beteken "volhard" om sterk te wees na iets toe. Hulle was dus nie net baie gereeld besig met lering nie; hulle het doelgerig en gedissiplineerd daarmee volgehou. Kennelik het hulle 'n knaende aptyt vir die waarheid gehad en hulle daarin verlustig. Hulle was oortuig van die belangrikheid daarvan.
Hierdie gemeente sou niks verstaan het van vandag se weersin in die gesonde leer en diepsinnige nadenke oor die Skrifopenbaring nie. Nee, hulle was leergierig; hulle wou verstaan - en sekerlik wou hulle weet hoe die beginsels van God se nuwe ryk in die praktyk uitgeleef word.
Geesvervulde mense - altyd weer - het God se Woord innig lief. Hulle bestudeer dit, put daaruit, onderwerp hulle daaraan, leef dit uit, dra dit uit.
Laat dit ons nie verbaas dat hierdie 'n eerste merkteken van Geesvervuldheid in 'n gemeente is nie. Het Jesus nie die aand voor Sy kruisiging ten minste drie keer na die Helper as "die Gees van die waarheid" verwys nie?
Hoe betekenisvol is Hd 20:32 nie! Paulus groet die ouderlinge van Efese se gemeente. Hy weet hy gaan hulle nooit weer sien nie. Wat gaan van hulle word? Wie gaan na hulle omsien? God sal hulle bewaar - natuurlik! Maar Paulus vertrou hulle nie net aan God toe nie, maar ook aan Sy Woord - die Woord wat magtig is om hulle op te bou en hulle in die seëninge te laat deel wat Hy aan al die gelowiges as erfdeel belowe het. Waarom óók die Woord? Die apostel weet dat dit, meer as enigiets anders, die instrument is wat die Here in die opbou en bewaring van Sy gemeente gebruik. Tot vandag toe is dit so. 'n Gemeente wat toelaat dat getroue en gereelde Skrifverklaring en -prediking uit die middelpunt van sy lewe verdwyn, het sy eie doodsvonnis geteken.
'n Geesvervulde gemeente is vol onderlinge liefde
Hulle het volhard "in die gemeenskap" (OAV). Hier is die tweede ding waarmee die gemeente volgens v.42 doelgerig en gedissiplineerd volhou: die "koinonia". Dit skets die dissipels se gemeenskaplikheid en gesamentlikheid. Die woord dui op iets wat mense saam en oor-en-weer beleef en doen.
"Koinonia" kom in die Skrif veral op twee maniere tot uitdrukking:
• Ware Christene het 'n gesamentlike deelgenootskap in die Drie-enige God.
"En die gemeenskap waaraan ons deel het, is dié met die Vader en met sy Seun, Jesus Christus" (1Jh 1:3).
'n Geesvervulde gemeente oefen hulle hierin. Maar hulle doen dit nie net as individue nie - hulle doen dit ook gesamentlik, en deel met mekaar wat hulle as individue hiervan ervaar. En so groei hulle nie net in kennis van God nie, maar ook in die onderlinge liefde. Alle ware gelowiges ken die ervaring! Ja, ons moet alle mense liefhê, maar as ons "die Here deel", kom daar 'n wonderlike verdieping in ons verhoudinge.
• Ons gemeenskap kom ook tot uitdrukking in wat ons onder mekaar deel - in wat ons aan mekaar uitdeel en van mekaar ontvang.
Paulus gebruik hierdie woord as hy verwys na die kollekte onder die Griekssprekende gemeentes vir die arm Christene in Judea (2Kor 8:4; 9:13).
Die ooreenstemmende byvoeglike naamwoord (Gr. koinonikos) beskryf gulhartigheid en vrygewigheid.
Dis op hierdie tweede uitdrukking van gemeenskap wat Lukas uitbrei: hulle het hul besittings verkoop en die opbrengs onder mekaar verdeel volgens elkeen se behoefte (44-45).
Hierdie gebeure in die Jerusalemse kerk het deur die eeue groot stryd in baie Christengemoedere veroorsaak. Hoe moet ons dit verstaan? Moet ons dit navolg - en indien wel, hoe?
Eers is 4 kwalifikasies nodig:
• Al drie Griekse werkwoorde in v.45 is in 'n vorm wat tydsverloop in die verlede beklemtoon (Gr. Imperfektum). Dit het dus per geleentheid plaasgevind - soos die nood van elke situasie dikteer het.
• Dit was nie 'n totale ontslae raak van besittings nie. Hulle het immers nog huise gehad om in te vergader (46).
• Hierdie offers van die gelowiges was heeltemal vrywillig. Dit sê Petrus baie duidelik aan Ananias in Hd 5:4.
Die verskil tussen Jerusalem se gemeente en Kommunisme is dat laasgenoemde sê, "Joune is myne", terwyl Christene sê, "Myne is joune." En dit is geen geringe verskil nie!
• Dit het nie gegaan oor gelykheid nie. Uitdeling het geskied "volgens elkeen se behoefte." Paulus stel dit so in 2Kor 8:15: "Dié met baie, het nie te veel gehad nie, en dié met 'n bietjie, nie te min nie."
Maar ons mag nie by hierdie kwalifikasies vassteek nie. Sekerlik spreek hierdie verse ons selfsugtige en materialistiese lewens aan.
Geen gelowige kan die verantwoordelikheid ontkom om homself en sy prioriteite ernstig in die lig van hierdie verse te ondersoek nie. En as dit nie lei tot diepgaande verstellings nie, laat dit rooi ligte flikker oor ons liefde vir ons broers en susters, en ons toewyding aan Jesus Christus. Waarlik, min dinge sal eendag so meedoënloos teen ons getuig as ons baie besittings en ons gemaksugtige en uitspattige lewenstyl.
Tot die mate wat ons Geesvervuld is, tot daardie mate sal ons onderlinge liefde oopblom. En tot die mate wat ons mekaar liefhet, tot daardie mate sal ons ons goed met mekaar deel. Tot die mate wat ons deel, tot daardie mate sal dit ons liefde stimuleer en voed. En tot die mate wat ons liefde funksioneer, tot daardie mate sal die Heilige Gees kragtig in ons midde werk.
Hd 4:32-37 praat ook oor hierdie saak. Vers 34 begin dan baie betekenisvol - met die redegewende voegwoord, "want" (Gr. "gar", vgl. OAV). Die Heilige Gees het kragtig in die gemeente gewerk, want in liefde het hulle ook materieel na mekaar omgesien. As ons maar hierdie les kan leer, sal dit beter gaan met die kerk van ons dag!
Baie kerkmense redeneer dat hierdie 'n opsionele saak is. Dis nie waar nie. Johannes sê uitdruklik dat uitdelingsliefde een van die noodwendige merktekens van wedergeboorte is (1Jh 4:7; 3:14-18). Vrywilligheid is een saak, willekeur iets anders.
'n Geesvervulde gemeente aanbid die Here in gees en waarheid
In v.42c&d suggereer die lidwoord ("die") voor beide uitdrukkings dat Lukas van meer amptelike, formele geleenthede praat. Dit word algemeen aanvaar dat hy van die gemeentelike nagmaal en gebedsbyeenkomste praat.
Hoe gereeld Jerusalem die nagmaal gevier het, weet ons nie (daar is geen eksplisiete Nuwe Testamentiese opdrag nie - vgl. 1Kor 11:25). Maar wat wel duidelik uit hierdie vers na vore kom, is dat hulle hul gesamentlike deelgenootskap aan die erfenis van die Nuwe Verbond oor en oor bevestig het. Sonder twyfel het hulle 'n baie hoë premie op gebed en die nagmaal gestel.
Wat aanbidding betref, bring hierdie verse twee belangrike balanse na vore:
• Die gemeente se byeenkomste was van sowel 'n formele as 'n informele aard - hulle het by die tempel én in huise bymekaar gekom. Vir 'n gesonde gemeentelewe is sowel meer waardige as meer spontane uitdrukkings van aanbidding goed en nodig. Die beheersende beginsel bly egter deurgaans dat dit "in gees" (in opregtheid, vanuit die hart) en "in waarheid" (in volle harmonie met die Skrifopenbaring) geskied (Jh 4:19-24).
• Die gemeente se aanbidding was sowel blymoedig as vol respek. Hulle aanbidding was vol blydskap en eenvoud (46b), dus vrolik en onopgesmuk. Maar dit het ook in die vrese van die Here geskied (43a).
Ons eredienste moet waardig verloop, maar "dooierigheid" is onverskoonbaar. Dis reg dat ons byeenkomste vol spontane blydskap is, maar ligsinnigheid hoort gladnie.
Die hart van hulle aanbidding vind ons in v.47a: hulle het God geprys. Dit was Godgesentreerd - op Hom persoonlik gerig, vererend en vol dank.
'n Geesvervulde gemeente evangeliseer die wêreld om hom
As ons sou vassteek by v.42, laat ons 'n wesensbelangrike element van kerkwees buite rekening: uitreiking. Die gemeente in Jerusalem was nie so behep met mekaar dat hulle van die wêreld om hulle vergeet het nie.
Hierdie evangeliseringsywer moet ons nie verbaas nie. Die Heilige Gees is nie net die Gees van die waarheid nie, Hy is ook die Gees van die oes. Is Hy nie op die Pinksterfees - die oesfees - uitgestort nie? Daarom is die uitdra van die Goeie Nuus die dominante tema van Handelinge. Sonder twyfel het die Heilige Gees die vroeë kerk uitgedryf om die evangelie wyer en wyer te verkondig.
Vers 47 leer drie belangrike lesse:
• Dis die verheerlikte Here Jesus Christus wat bekeerlinge bygevoeg het.
Nooit mag ons vergeet nie dat dit die Hoof van die gemeente se alleen-prerogatief is om by Sy gemeente te voeg. Dit waarsku teen twee dwalinge:
Eerstens moet ons menslike metodes en manipulering in ons evangelisering vermy. Die vermaaklikheidskultuur wat vandag so aan die orde is, moet ernstig bevraagteken word. Bloot omdat dit 'n skaretrekker is, beteken nie dat dit die toets van God se Woord slaag nie. Dis tragies dat groot dele van die institusionele kerk ten koste van Skrifbeginsels voor die aanslag van pragmatisme swig.
Ook emosionele opsweping en manipulering het geen plek in 'n gemeente wat onder beheer van die Heilige Gees leef nie. Eerder bekeringsdroogte as kunsmatigheid en valsheid! Nee, volwasse en Geesvervulde gemeentes het geleer dat mens getrou jou kant bring - en dan op die Here wag.
'n Tweede dwaling wat nie mag nie, is kieskeurigheid oor wie deel van die gemeente mag word. Natuurlik moet die herders van 'n gemeente daarteen waak om bokke in Christus se kudde op te neem. Maar geestelike snobisme moet hulle hand en tand beveg. Die Here roep Sy bruid uit elke kategorie van die samelewing. Trouens, hoe groter en meer uiteenlopend die verskeidenheid van mense wat in 'n gemeente as eenheid funksioneer, hoe meer word die Here verheerlik, en hoe meer beïndruk dit 'n wêreld wat so iets nooit kan namaak nie (Jh 17:21-23).
Hoewel dit Christus is wat byvoeg by die gemeente, werk Hy middellik - Hy gebruik instrumente.
Eerstens gebruik Hy die gebede, getuienis en prediking van Sy gemeente. Daarvan is Handelinge boordevol. Hierbenewens gebruik Hy die lewens van Sy dissipels om 'n appél op die omringende wêreld te maak. Dis waarop Lukas sinspeel as hy sê dat die hele volk die gemeente goedgesind was (47). Wat, kan mens vra, het die volk dan so beïndruk? Sonder twyfel was dit dinge soos die Christene se vriendelikheid, integriteit, liefdeswerke, ensovoorts.
• Toe Hy mense by die gemeente gevoeg het, het die Here twee dinge gelyktydig gedoen:
Die Here het geredde mense by die gemeente gevoeg. Hy het hulle dus nie by die gemeente gevoeg sonder om hulle te red nie. Nominale lidmaatskap - die verskynsel dat wêreldlinge se name bloot "op die boeke is", sonder dat hulle hart en siel deel van die gemeente is - is lynreg strydig met die Bybel. Die Nuwe Testament ken net één soort lidmaatskap: die van entoesiastiese, toegewyde dissipels.
Voorts het die Here geredde mense by die gemeente gevoeg. Hy het hulle dus nie gered sonder om hulle in Sy kerk in te plant nie. Die Bybel ken nie so iets soos alleenloper-Christenskap nie. Nee, ware Christenskap het 'n sterk groepsdimensie. Die helfte van die genademiddele - daardie dinge waardeur die Here Sy instandhoudings- en vorderingsgenade in ons lewens laat invloei - hou verband met ons deelhê aan 'n liggaam: die gemeenskap van die heiliges, deelname aan die sakramente, gesamentlike gebed, die gereelde sit onder Bybelprediking, die bediening deur godvrugtige ouderlinge, ensovoorts.
• Die Here het daagliks bygevoeg. Die beginsel lê nie in die feit dat dit dag na dag gebeur het nie, maar in die voortgaandheid daarvan (onthou, Jerusalem beleef "herlewing"). Dit wil vir ons twee dinge sê:
Evangelisasie is nie beperk tot spesiale veldtogte of Sondae nie. Dit is elke dag se ding.
Tweedens, 'n gemeente wat nie gereelde bekerings beleef nie, het rede om homself voor die Here te verootmoedig. Dit is so dat die grond waarin ons die evangelie moet saai soms baie hard is - en dat bekerings net drupsgewyse plaasvind. Maar onthou, selfs 'n druppende kraan drup aanmekaar. 'n Gemeente wat is wat hy moet wees, móét eenvoudig bekerings sien. Ons moet dit verwag, en bly verwag. Ons moet onvermoeid daarom bid. Só behaag dit die Here.
Nico van der Walt
Wednesday, August 22, 2012
ANTIPAS HEROUT No.29 - Jh 5:39-40 - JESUS SE SKRIFBESKOUING
Julle ondersoek die Skrif, omdat julle dink dat julle die ewige lewe daarin kry. En dit is juis die Skrif wat oor My getuig. Tog wil julle nie na My toe kom sodat julle die lewe kan kry nie (Jh 5:39-40).
Dit was seker maar wêreldwyd en deur die eeue aan die orde, maar tans is daar veral baie dinge wat die kerk in ons land tot in sy fondamente skud. En wat dit betref, is niks belangriker en meer dieperliggend en fundamenteel as die stryd oor Skrifbeskouing nie. Want die vyand van ons siele en die vyande van die waarheid weet dat hulle die stryd wen tot die mate wat hulle die gesag en betroubaarheid van die Bybel in mense se gemoedere ondermyn. Tot die mate wat die kerk ongeloofsteologie akkommodeer, tot daardie mate sal dit verkrummel en uiteindelik in duie stort. Sonder 'n kinderlik-gelowige oortuiging dat die Bybel God se spreke tot ons is, kan daar geen sprake van gespierde Christenskap wees nie.
Die stryd woed op talle fronte en die kompleksiteit daarvan is sodanig dat dit nie met die aanhaling van 'n paar tekste en een of twee preke besweer kan word nie. Tog bied Jh 5:39-40 enkele perspektiewe wat van die allergrootste belang is in hierdie verband - waarhede wat stewig in plek moet wees in ons gemoedere.
Natuurlik praat die Bybel op baie ander plekke oor homself, en vir 'n volledige prentjie moet mens sekerlik alles in ag neem. So iets is egter onmoontlik in 'n studiestuk van hierdie formaat. Hierdie twee verse (en hulle konteks) bring egter 'n paar kardinaal belangrike aangeleenthede skerp in fokus, en aangesien dit in volkome harmonie is met wat die Skrif elders leer, is dit sekerlik legitiem om vir die oomblik uitsluitlik op hierdie uitspraak van die Here Jesus te konsentreer.
Hierdie twee verse spreek veral vier sake aan: die oorsprong, die gesag, die fokus, asook die regte en verkeerde gebruik van die Skrif - besonderlik van die Ou Testament.
Hierdie is 'n uitspraak van die Here Jesus Christus self - en verwoord kennelik Sy eie Skrifbeskouing.
En let dan ook met die nodige erns daarop dat daar beswaarlik enige integriteit kan sit in iemand se aanspraak op Christenskap as hy Jesus nie ook in hierdie mees fundamentele en bepalende oortuiging navolg nie (1Jh 2:6).
Die konteks
Hierdie uitspraak van ons Here Jesus kan slegs na behore verstaan word as ons dit saam met die voorafgaande verse lees. Jh 5 het grootliks te doen met die gesag waarmee Jesus gepraat en gedoen het - en met die gronde vir Sy aansprake op die Goddelike oorsprong daarvan.
Die hoofstuk begin met die Here se genesing van 'n siek man by die bad van Betesda (1-15). Dit was 'n Sabbatdag, wat die Jode laat aanstoot neem het - aan die man, omdat hy sy beddegoed opgetel en gedra het; en aan Jesus, omdat Hy die man genees het.
In Jesus se reaksie maak Hy daarop aanspraak dat Hy en die Vader saamwerk (17). En die werk wat die Vader aan Hom toevertrou het, is tweeledig:
Eerstens moet Hy lewe gee aan die dooies (21), sodat elkeen wat hoor en glo, die ewige lewe kan ontvang (24).
Tweedens moet Hy God se oordele voltrek (22).
Vanaf v.25 ontwikkel die Here Sy tema dan verder. Die proses van skeiding tussen hulle wat lewe ontvang en hulle wat geoordeel word, is reeds aan die gang. Hy, as Seun van die mens, beoefen al reeds die mandaat en gesag wat Hy van die Vader gekry het (26-27). Die geestelik dooies hoor immers reeds Sy stem en begin lewe (25). En dis alles net 'n voorspel vir wat op die laaste dag gaan gebeur. Dan sal die skeidingsproses onder die mensdom finaal voltrek word - wanneer almal die Seun se stem sal hoor en sal opstaan, óf tot die lewe, óf tot die oordeel (28-29).
Jesus se twee aansprake - dat Hy kan lewe gee, en dat Hy mag oordeel - is dinge wat net by God berus. G'n wonder dat die ongelowige Jode Hom oor Godslastering wil teregstel nie (18).
Noodwendig kom die begronding vir Sy aansprake nou ter sprake, en dis waaroor Hy verder praat (30-38).
Omdat Hy wil seker maak dat daar geen misverstande is nie, word Sy drie positiewe stellings elkeen voorafgegaan deur 'n negatiewe een:
• Sy optrede en aansprake is nie Sy eie inisiatief nie - dit berus op die Vader se roeping en bekragtiging (30a).
• Hy is nie op 'n selfsugtige sending nie - Hy wil net die Vader se wil doen (30b).
• Hy bou nie Sy saak op Sy eie of ander mense se getuienis nie - selfs nie op dié van Johannes die Doper nie. Nee, God die Vader getuig oor en vir Hom (31-37a).
Hoe getuig die Vader oor Jesus? Op twee maniere: deur werke en deur woorde.
Dis die Vader wat aan Jesus die krag gee om al die wonders te doen (36).
Die Vader het self ook oor Sy Seun getuig (die Griekse werkwoord praat van iets wat in die verlede gebeur het, maar steeds geldig is) (37a).
Waarna verwys Jesus hier? Nie na 'n hoorbare stem nie, want wie van die Jode het Sy stem gehoor? Hy praat ook nie van 'n visioen nie, want niemand het Sy gestalte gesien nie (37b). Die Here verwys hier na die geskrifte van die Ou Testament. Hy gaan immers voort om dadelik oor die Skrif te begin praat (39).
Helaas slaan die Jode nie ag op die Vader se getuienis oor Sy Seun nie. En die groot rede is dat die Woord nie in hulle lewe nie. Hoe kan Jesus dit sê? As die Woord in hulle geleef het, sou hulle geglo het in die Een wat die Vader gestuur het (38).
Is dit nie te erg om skrifgeleerdes so te beledig nie? Wel, die Skrifte wat hulle so ywerig bestudeer, getuig oor die Here Jesus - en tog kom hulle nie na Hom toe om die ewige lewe te ontvang nie (39-40).
Hoe Jesus die Ou Testament sien
Bogenoemde onderstreep twee aspekte van die Here Jesus se Skrifbeskouing - wat nog altyd baie belangrik was, maar veral in ons dag.
• Eerstens beskou Hy die Ou Testament as van Goddelike oorsprong - as God se getuienislewering.
• Tweedens dring Hy daarop aan dat die Ou Testament oor Hom as die Christus getuig.
Van Goddelike oorsprong
Wat die Goddelike oorsprong van die Ou Testament betref, is die Here Jesus se standpundinname nie tot hierdie verse beperk nie, inteendeel. Hy het dit konsekwent geleer en daarvolgens geleef. Altyd het Hy 'n gesindheid van respek en onderwerping daaroor gehandhaaf - dwarsdeur Sy lewe tot ná Sy opstanding.
Nooit het Jesus die Ou Testament se uitsprake bevraagteken nie. Tewens, in Mt 5:18 sê Hy dat nie een letter of letterstrepie van die wet sal wegval nie. En in Jh 10:35 leer Hy dat die Skrif nie gebreek kan word nie (OAV).
Lank voordat bepaalde dinge met Hom gebeur het, het Hy dit op grond van die Ou Testamentiese profesieë voorsien. Male sonder tal het Hy Sy dissipels verseker van Sy komende verwerping, lyding, dood en opstanding - bloot op grond daarvan dat die Ou Testament dit voorspel (Mk 8:31; 14:21). Teen die einde van Sy openbare optrede sê Hy dan ook vir Sy dissipels: "Kyk, ons gaan nou Jerusalem toe, en alles wat die profete oor die Seun van die mens geskryf het, sal daar bewaarheid word" (Lk 18:31). En as Petrus Sy arrestasie wil verhoed, gaan Jesus hom teen: "Of dink jy Ek kan nie my Vader om hulp vra nie? Hy sal dadelik vir My meer as twaalf legioene engele beskikbaar stel. Maar hoe sal die Skrif dan vervul word wat sê hoe die dinge moet gebeur?" (Mt 26:53-54).
Wat Hyself geglo en uitgeleef het met betrekking tot die geskrifte van die Ou Testament, het Jesus ook van andere verwag.
In Sy twisgesprekke met die Joodse leiers was dit vir Hom 'n onbevraagtekenbare uitgangspunt dat die Skrif die finale seggenskap het. En Sy groot klagte teen die skrifgeleerdes was: "Het julle dan nie gelees nie?"
En as die Emmausgangers nie die voorafgaande dae se gebeure in Jerusalem kan begryp nie, sê Hy vir hulle: "Wat 'n gebrek aan begrip en wat 'n traagheid van gees! Glo julle dan nie al die dinge wat die profete gesê het nie? Moes die Christus nie hierdie dinge ly om in sy heerlikheid in te gaan nie?" (Lk 24:25-26).
Waarom het Jesus die Ou Testamentiese geskrifte so hoog aangeslaan?
Hy het van harte geglo dat wat die Woord sê, is wat God sê.
Hoewel ons teks dit nie direk aanspreek nie, is 'n voor die hand liggende vraag op hierdie punt: wat van die Nuwe Testamentiese geskrifte? Baie duidelik leer die Here Jesus in die bovertrek die aand voor Sy kruisiging dat een van die Heilige Gees se belangrikste take sou wees om die apostels en hulle medewerkers te lei in die vertolking, ordening en vaslegging van die klimaks van God se besondere openbaring - soos dit in die mensgeworde Seun gekom het. Hulle moes dus die Nuwe Testament op skrif stel (Jh 14:26; 15:26-27; 16:12-15). Sonder twyfel het Jesus geglo en geleer dat die komende geskrifte van die Nuwe Testament in elke opsig gelyk sou wees aan dié van die Ou Testament wat inspirasie, betroubaarheid en gesag betref.
Een van die belangrikste redes (dalk die heel belangrikste) waarom ons as navolgers van Jesus die inspirasie, betroubaarheid en gesag van die Bybel aanvaar, is omdat Hý dit so aanvaar en geleer het.
Die Ou Testament getuig oor en oor van die Christus wat sou kom
As ons praat oor die Here Jesus se oortuigings oor die Ou Testamentiese geskrifte, het Hy in die tweede instansie daarop aangedring dat die Ou Testament oor Hom as die Christus getuig. Hy sê dit uitdruklik in Jh 5:39: "En dit is juis die Skrif wat oor My getuig."
Die Ou Testament is 'n boek van hoop en onvervulde verwagtinge. Van begin tot einde tuur dit vooruit na die koms van Christus. Die talle en talle beloftes aan Adam en Eva, aan Abraham, aan Moses, aan Dawid, aan die profete, gaan almal in Christus in vervulling. In 2Kor 1:20 staan daar: "Want hoeveel beloftes van God daar ook mag wees, in Hom (dit is Christus) is hulle ja en in Hom amen ..." (OAV).
• Die Ou Testamentiese wet in sy meedoënlose gestrengheid, was niks anders nie as die "kinderoppasser" (Gr. lett.) van die verbondsvolk tot en met die koms van die vrymakende Christus (Gl 3:24-25 en konteks). Die wet moes hulle op die spoor hou - totdat die koms van Christus en die Gees wat Hy sou stuur hulle volwasse genoeg sou maak om sonder gevaar te leef in die vryheid wat hoort by God se kinders (Gl 4:1-7).
• Die Ou Testamentiese offerstelsel het dit dag na dag uitbasuin dat daar geen versoening met God kan plaasvind sonder 'n strafdraende plaasvervanger nie.
• Die Ou Testamentiese ampte het elkeen op sy manier vooruit gewys na Christus.
Die profete en hulle profesieë het oor en oor vertel van die komende Messias. Hy is die saad van die vrou wat die slang se kop sou verbrysel (Gn 3:15). Hy is die nageslag van Abraham deur wie al die nasies geseën sou word (Gn 12:1-3). Hy is die ster wat uit Jakob sou verskyn; Hy is die septer wat uit Israel sou verrys (Num 24:17).
Die priesters het oor honderde jare vooruitgewys na die Groot Hoëpriester wat Homself vir sondaars sou kom offer.
Die konings, in al hulle onvolmaaktheid, was 'n voorafskaduwing van die Messias se volmaakte regering van vrede en geregtigheid.
• Jesus Christus sou die priester volgens die orde van Melgisedek wees (Ps 110:4); die koninklike afstammeling van Dawid (Jer 23:5); die kneg van die Here wat in gehoorsaamheid vir die Godsvolk sou sterf (Jes 52:13-53:12); die Seun van God wat die nasies sou beërf (Ps 2:7-9); die Seun van die mens wat op die wolke sou kom en aan wie gesag oor die nasies gegee is (Dn 7:13-14).
• Waarlik, Jesus Christus is die sentrale tema van die Ou Testament. Hy is die goue draad wat van die begin af regdeur alles loop. Is dit 'n wonder dat die opgestane Jesus die hele evangelie aan die Emmausgangers vanuit die Ou Testament kan verduidelik: "Daarna het Hy by Moses en al die profete begin en al die Skrifuitsprake wat op Hom betrekking het, vir hulle uitgelê." (Lk 24:27). Later kan ook Filippus die Etiopiër so na Christus toe lei - sonder die Nuwe Testament: "Filippus het by hierdie Skrifgedeelte (Jes 53) begin en die evangelie oor Jesus aan hom verkondig."
Die Nuwe Testament is deurtrek van Christus
As Christus die hart is van die Ou Testament, is Hy dit des te meer van die Nuwe. Wie kan dit betwyfel?
• Hy is die evangelies se hoofkarakter. Hulle skryf oor die tyd van Sy vernedering; van Sy ontvangenis en geboorte tot en met Sy kruisiging, opstanding en hemelvaart. Hulle vertel van Sy groot dade, Sy wonderlike woorde, Sy reddende werke.
• Handelinge beskryf hoe Hy dan voortgaan om te doen en te leer deur Sy Gees wat in en deur Sy dissipels werk.
• Die apostoliese briewe ontvou sistematies die betekenis van Sy persoon, Sy lering, Sy werk - en hoe ons dan as Sy dissipels in die lig van hierdie waarheid moet leef.
• Die Openbaringboek lig ons oë die hoogtes in - om iets te sien van Koning Jesus se majesteit en heerskappy oor die geskiedenis en die nasies.
Waarlik, die prediker wat Christus nie weer en weer verkondig nie, verkondig nie die Woord van God nie. Sy oë is nog geslote soos dié van die Joodse skrifgeleerdes.
Met bloot moralistiese prediking en mooi storetjies mag Sy dissipels geen, maar geen, geduld hê nie. Vra jouself gereeld af of jou dominee se prediking Sondag na Sondag deurtrek is van Christus. Indien nie, maak jouself so vinnig as moontlik uit die voete - want so 'n wolf in skaapklere gaan jou bietjie-bietjie vergiftig en jou dalk uiteindelik die ewige saligheid kos.
Die regte en verkeerde gebruik van die Bybel
Selfs al het jy 'n baie hoë agting vir die Bybel, kan jy dit totaal verkeerd gebruik - met katastrofiese gevolge. Ons teks werp besondere lig op die regte en verkeerde gebruik van die Woord. Dis tewens waaroor dit uiteindelik in hierdie twisgesprek van die Here Jesus met die skrifgeleerdes gaan.
Die Jode het óók gehuldig dat die Skrif van Goddelike oorsprong is. Maar hulle het die funksie daarvan verkeerd verstaan. Hulle sou die gesag daarvan met hulle lewens verdedig het, maar hulle het die doel daarvan verkeerd verstaan. En die gevolge is tot vandag toe een van die grootste tragedies van alle tye.
Wat was die Jode se fout? Hulle het van die Skrif 'n doel op sigself gemaak, en nie 'n middel tot 'n groter doel nie - naamlik om God en besonderlik Sy Seun te ken. Daarom het hulle nie die Messias herken nie. En in die proses het hulle die ewige lewe gemis.
Hierna moet ons nader kyk.
Die Joodse mistasting
"Julle ondersoek die Skrif", sê Jesus (39a).
Die werkwoord dui op noukeurige en volhardende deursoeking. Dit word byvoorbeeld in 1 Kor 2:10 gebruik: "... die Gees deursoek alle dinge, ook die diepste geheimenisse van God". En in Op 2:23 sê die Here Jesus dat Hy die Een is "wat niere en harte deursoek" en elkeen dus volgens sy werke sal beloën (OAV).
Die Jode was deeglik bewus van hulle voorreg om God se Woord te hê. Paulus sê in Rm 3:2, as hy oor die voordele van Jood-wees praat: "Die belangrikste is dat God sy woorde aan die Jode toevertrou het." Die Ou Testament het gevolglik talle uitsprake oor die onberekenbare waarde van die Skrif.
Dit het meegebring dat die skrifgeleerdes die inhoud daarvan met ongeëwenaarde en pynlike versigtigheid nagevors het. En om seker te maak dat hulle die Hebreeuse manuskripte - wat een vir een met die hand oorgeskryf moes word - akkuraat kopieer, het hulle selfs die letters in elke Bybelboek getel, die middelste woord daarvan bepaal en allerlei ander statistiese data daaroor versamel.
Is so 'n benadering verkeerd? Is dit waaroor Jesus die Joodse leiers verwyt? Absoluut nie! Ons moet dit tewens respekteer dat hulle met soveel sorg wou verseker dat die Woord suiwer oorgelewer word.
Tog was hulle agting vir die Skrif misplaas. Is so iets moontlik? Inderdaad. Dit word duidelik as mens na die tweede deel van Jesus se uitspraak kyk: "omdat julle dink dat julle die ewige lewe daarin kry" (39a).
Jesus verwyt die Jode nie omdat hulle die Skrif ondersoek nie, maar omdat hulle meen dat hul puntenerige navorsing op sigself godsdienstige verdienste het. Hulle meen dat dit 'n beduidende bydrae tot hulle beërwing van die ewige lewe sal maak. Hulle gaan dus met God se Woord om as 'n doel op sigself, sonder om te verstaan dat dit 'n middel tot 'n groter doel is.
Die Jode was inderdaad yweraars vir die gewigtigheid en suiwerheid van die Skrifte - maar het die noodlottige fout gemaak om dit as 'n doel op sigself te beskou en nie as die wegwyser na Christus toe nie.
Die funksie van die Bybel
Die Bybel het op sigself nie reddende kragte nie. Tog het die Nuwe Testament talle uitsprake wat mens onder dié indruk kan bring. Neem byvoorbeeld die volgende:
• Hd 20:32: "Maar nou vertrou ek julle aan God toe en aan die woord van sy genade. Die woord is magtig om julle op te bou en julle in die seëninge te laat deel wat Hy aan al die gelowiges as erfdeel belowe het."
• Rm 1:16: Ek skaam my nie oor die evangelie nie, want dit is 'n krag van God tot redding ..."
• Jk 1:18: "Omdat dit sy wil was, het God ons deur die woord van die waarheid tot die lewe gebring ..."
• 1 Pt 1:23: "... julle is wedergebore ... deur die lewende woord van God ..." (OAV).
Hoe moet ons die kloutjie by die oor kry? Die Here verskaf die antwoord in ons teks. Al het die Skrif nie reddende krag in homself nie, speel dit tog 'n onmisbare rol in die proses van redding. Dit lewer getuienis oor Jesus Christus. Dit werp die kollig op Hom - sodat mense na Hóm toe sal gaan ten einde by Hóm die ewige lewe te ontvang (39b-40).
Al het ons hoe 'n hoë agting vir die Woord - en dit móét - moet ons verstaan en kompromieloos bly verkondig dat hy of sy wat bloot by die Bybel vassteek, sonder om na Christus deur te steek, nog nie die lewe het nie.
As Johannes verduidelik waarom hy sy evangelie geskryf het, sê hy presies dit: "... hierdie wondertekens is beskrywe sodat julle kan glo dat Jesus die Christus is, die Seun van God, en sodat julle deur te glo, in sy Naam die lewe kan hê (Jh 20:31).
Ook Paulus bevestig dit: "jy ken van kleins af die heilige Skrif" [vir Timoteus die Ou Testament]. "Dit kan jou die kennis bybring wat tot verlossing lei deur die geloof in Christus Jesus" (2Tm 3:15).
Wat sê dit alles vir ons?
1. Om 'n Bybel te hê, is op sigself nie genoeg nie - dit moet bestudeer word.
Dis verstommend hoe bygelowig mense oor die Bybel kan wees. Mense gryp dit vas as hulle bang is. Soldate dra dit saam op die slagveld, in die vertroue dat dit hulle sal beskerm. Ampsdraers - selfs totaal ongelowiges - lê hulle hande daarop as hulle hul ede van getrouheid aflê. Om verse in die Bybel met pen of potlood te merk word as oneerbiedig beskou. Dit alles is basies dieselfde afgodery as dié van Israel toe hulle die verbondsark laat haal het om hulle teen die Filistyne te help (1Sam 4).
Vir talle het die Skrif nie veel meer as simboliese waarde nie. Indien jy die Bybel op jou bedtafel of kantoorlessenaar lees en uitleef, is dit totaal in orde. Maar as dit bloot 'n vertoonstuk is, is jy waarskynlik 'n huigelaar van dieselfde stoffasie as die Fariseërs.
Ons moet Bybelse aanbidders wees, nie Bybelaanbidders nie.
Nee, die Bybel het 'n inhoud wat van die grootste intellekte in die geskiedenis lewenslank besig gehou het. Dit is God se besondere selfopenbaring wat net soveel gekonsentreerde aandag verg om na behore te begryp, as God se algemene openbaring. Dit moet bestudeer word!
2. Om die Bybel te bestudeer, is op sigself nie genoeg nie - dit moet oor Jesus Christus gaan.
Daar is tienduisende Bybelstudente wat die lewensbelangrike les van ons teks vergeet.
• Diegene wat opgaan in die soeke na allerlei geheimsinnige kodes in die Bybel, toon daarmee dat hulle waarskynlik weinig verstaan van die eintlike doel waarmee God dit vir ons gegee het.
Laat ons nie vergeet nie: bestudering van die Skrif met enige ander doel as om God in Christus beter te ken, te dien en te verheerlik, is ernstig onder verdenking - en bes moontlik ook futiel.
• Kinders wat aan die einde van die jaar hulle Sondagskool se beker wen, bloot omdat hulle in die Bybeleksamen geweet het wie Israel se vyfde koning was en hoeveel vrouens Salomo gehad het, se onderwysers het hulle na alle waarskynlikheid op noodlottige paaie gelei.
• "Bybelstudente" wat eenogig besig is met allerlei troetel-temas wat min te make het met Jesus Christus en die lewe wat Hy gee, mis die punt. Sekere mense kan beswaarlik oor iets anders praat as die gesin, of die kerk, of allerlei wederkoms-detail, of moraliteit - maar oor Christus die Gekruisigde hoor jy hulle selde opgewonde raak.
• Hoeveel geleerdes is daar nie wat bloot teologie ter wille van teologie beoefen nie. Die innerlike aandrang om God beter in Christus te leer ken en Hom te verheerlik, is grootliks of totaal by soveel van hulle afwesig. Teologie as blote "wetenskapbeoefening", sonder 'n ywer vir Christus se eer; teologiese opleiding wat nie daarop gerig is om herders en leraars toe te rus om Christus se kudde te versorg en Sy evangelie te verkondig nie; teologiese fakulteite wat saam met al die ander uit 'n sekulêre staat se hand leef sonder om hulle oë vas te nael op die Vader in Christus se versorging - al hierdie dinge het Bybels gesproke geen bestaansreg nie.
• Te veel ouers en onderwysers kweek by kinders die idee dat Christenskap bloot oor moraliteit gaan: "Dit doen 'n kindjie van Jesus nie!". So word hulle as fariseërs groot - geïmmuniseer teen die ware evangelie. Soos die ryk jongman sal ook hulle eendag sê: "Al hierdie dinge het ek van my kinderdae af onderhou".
Nee, ons moet ons kinders van kleins af inlei in die Skrifopenbaring oor wie God is - nie net Sy liefde nie, maar ook Sy geregtigheid. Hulle moet van kleins af die erfsonde verstaan en die verskriklike realiteit daarvan in hulle eie lewens herken en erken. Hulle moet van kindsbeen af weet dat hulle net so min soos Kornelius deur goeie werke gered kan word (Hd 10:2; 11:14). Saam met hulle moedersmelk moet hulle die waarheid inkry dat daar maar één oplossing vir sondaars se verskriklike verlorenheid is - redding in Jesus Christus alleen.
• Bybelonderrig en die vak Bybelkunde gaan dus oor meer - baie meer - as feitekennis en die wen van Bybelvasvrae en die volstop van 'n BA-leergang.
3. Om die Bybel Christosentries te verstaan, is op sigself nie genoeg nie - dit moet gehoorsaam word.
Die geloof sonder die werke is dood. En die eerste "werk" van 'n ware geloof is om in Christus in te vlug en in Hom te bly skuil vir lewe en dood, vir tyd en ewigheid.
Die Jode het 'n dubbele fout gemaak:
In hulle ongeloof het hulle Jesus Christus in die Skrifte misgekyk. In hulle blindheid het hulle gedink (39a) - maar helaas verkeerd gedink.
In hulle halsstarrigheid het hulle geweier om na Hom toe te gaan ten einde die lewe te kry. Hulle wou nie (40).
Hierdie woorde van die Here is baie insiggewend. Dit toon dat daar twee dinge is wat ons gedrag beheers: ons rede en ons wil.
Presies hier sien ons waarom soveel mense die evangelie hoor - die evangelie wat so logies, so aantreklik, so gratis is - sonder om dit aan te neem. Hulle dink verkeerd daaroor. Of as hulle dit na behore verstaan, is dit rebellie wat hulle weerhou om na Christus en Sy lewe toe te gaan - hulle wil eenvoudig nie. Of hulle maak hulleself wys hulle het in Hom ingevlug, maar hulle lewens vertoon bykans geen dissipelskap, selfverloëning, diensbaarheid en gehoorsaamheid nie. Hulle gaan miskien kerk toe - dalk tweemaal 'n Sondag - maar tydens die week leef hulle wêreldgelykvormig en vir hulle self. Die Bybel is duidelik oor hulle tragiese lot in die hiernamaals, nie waar nie!
Die Bybel is soos die foto van sy verloofde wat 'n soldaat op sy hart dra. Die foto is vir hom baie kosbaar - maar slegs omdat dit hom aan sy geliefde herinner. Dis soos 'n verkyker - jy kyk daardeur, nie daarna nie. Dis soos 'n doktersvoorskrif - nie 'n doel op sigself nie, maar 'n middel tot 'n groter doel.
Nico van der Walt
Dit was seker maar wêreldwyd en deur die eeue aan die orde, maar tans is daar veral baie dinge wat die kerk in ons land tot in sy fondamente skud. En wat dit betref, is niks belangriker en meer dieperliggend en fundamenteel as die stryd oor Skrifbeskouing nie. Want die vyand van ons siele en die vyande van die waarheid weet dat hulle die stryd wen tot die mate wat hulle die gesag en betroubaarheid van die Bybel in mense se gemoedere ondermyn. Tot die mate wat die kerk ongeloofsteologie akkommodeer, tot daardie mate sal dit verkrummel en uiteindelik in duie stort. Sonder 'n kinderlik-gelowige oortuiging dat die Bybel God se spreke tot ons is, kan daar geen sprake van gespierde Christenskap wees nie.
Die stryd woed op talle fronte en die kompleksiteit daarvan is sodanig dat dit nie met die aanhaling van 'n paar tekste en een of twee preke besweer kan word nie. Tog bied Jh 5:39-40 enkele perspektiewe wat van die allergrootste belang is in hierdie verband - waarhede wat stewig in plek moet wees in ons gemoedere.
Natuurlik praat die Bybel op baie ander plekke oor homself, en vir 'n volledige prentjie moet mens sekerlik alles in ag neem. So iets is egter onmoontlik in 'n studiestuk van hierdie formaat. Hierdie twee verse (en hulle konteks) bring egter 'n paar kardinaal belangrike aangeleenthede skerp in fokus, en aangesien dit in volkome harmonie is met wat die Skrif elders leer, is dit sekerlik legitiem om vir die oomblik uitsluitlik op hierdie uitspraak van die Here Jesus te konsentreer.
Hierdie twee verse spreek veral vier sake aan: die oorsprong, die gesag, die fokus, asook die regte en verkeerde gebruik van die Skrif - besonderlik van die Ou Testament.
Hierdie is 'n uitspraak van die Here Jesus Christus self - en verwoord kennelik Sy eie Skrifbeskouing.
En let dan ook met die nodige erns daarop dat daar beswaarlik enige integriteit kan sit in iemand se aanspraak op Christenskap as hy Jesus nie ook in hierdie mees fundamentele en bepalende oortuiging navolg nie (1Jh 2:6).
Die konteks
Hierdie uitspraak van ons Here Jesus kan slegs na behore verstaan word as ons dit saam met die voorafgaande verse lees. Jh 5 het grootliks te doen met die gesag waarmee Jesus gepraat en gedoen het - en met die gronde vir Sy aansprake op die Goddelike oorsprong daarvan.
Die hoofstuk begin met die Here se genesing van 'n siek man by die bad van Betesda (1-15). Dit was 'n Sabbatdag, wat die Jode laat aanstoot neem het - aan die man, omdat hy sy beddegoed opgetel en gedra het; en aan Jesus, omdat Hy die man genees het.
In Jesus se reaksie maak Hy daarop aanspraak dat Hy en die Vader saamwerk (17). En die werk wat die Vader aan Hom toevertrou het, is tweeledig:
Eerstens moet Hy lewe gee aan die dooies (21), sodat elkeen wat hoor en glo, die ewige lewe kan ontvang (24).
Tweedens moet Hy God se oordele voltrek (22).
Vanaf v.25 ontwikkel die Here Sy tema dan verder. Die proses van skeiding tussen hulle wat lewe ontvang en hulle wat geoordeel word, is reeds aan die gang. Hy, as Seun van die mens, beoefen al reeds die mandaat en gesag wat Hy van die Vader gekry het (26-27). Die geestelik dooies hoor immers reeds Sy stem en begin lewe (25). En dis alles net 'n voorspel vir wat op die laaste dag gaan gebeur. Dan sal die skeidingsproses onder die mensdom finaal voltrek word - wanneer almal die Seun se stem sal hoor en sal opstaan, óf tot die lewe, óf tot die oordeel (28-29).
Jesus se twee aansprake - dat Hy kan lewe gee, en dat Hy mag oordeel - is dinge wat net by God berus. G'n wonder dat die ongelowige Jode Hom oor Godslastering wil teregstel nie (18).
Noodwendig kom die begronding vir Sy aansprake nou ter sprake, en dis waaroor Hy verder praat (30-38).
Omdat Hy wil seker maak dat daar geen misverstande is nie, word Sy drie positiewe stellings elkeen voorafgegaan deur 'n negatiewe een:
• Sy optrede en aansprake is nie Sy eie inisiatief nie - dit berus op die Vader se roeping en bekragtiging (30a).
• Hy is nie op 'n selfsugtige sending nie - Hy wil net die Vader se wil doen (30b).
• Hy bou nie Sy saak op Sy eie of ander mense se getuienis nie - selfs nie op dié van Johannes die Doper nie. Nee, God die Vader getuig oor en vir Hom (31-37a).
Hoe getuig die Vader oor Jesus? Op twee maniere: deur werke en deur woorde.
Dis die Vader wat aan Jesus die krag gee om al die wonders te doen (36).
Die Vader het self ook oor Sy Seun getuig (die Griekse werkwoord praat van iets wat in die verlede gebeur het, maar steeds geldig is) (37a).
Waarna verwys Jesus hier? Nie na 'n hoorbare stem nie, want wie van die Jode het Sy stem gehoor? Hy praat ook nie van 'n visioen nie, want niemand het Sy gestalte gesien nie (37b). Die Here verwys hier na die geskrifte van die Ou Testament. Hy gaan immers voort om dadelik oor die Skrif te begin praat (39).
Helaas slaan die Jode nie ag op die Vader se getuienis oor Sy Seun nie. En die groot rede is dat die Woord nie in hulle lewe nie. Hoe kan Jesus dit sê? As die Woord in hulle geleef het, sou hulle geglo het in die Een wat die Vader gestuur het (38).
Is dit nie te erg om skrifgeleerdes so te beledig nie? Wel, die Skrifte wat hulle so ywerig bestudeer, getuig oor die Here Jesus - en tog kom hulle nie na Hom toe om die ewige lewe te ontvang nie (39-40).
Hoe Jesus die Ou Testament sien
Bogenoemde onderstreep twee aspekte van die Here Jesus se Skrifbeskouing - wat nog altyd baie belangrik was, maar veral in ons dag.
• Eerstens beskou Hy die Ou Testament as van Goddelike oorsprong - as God se getuienislewering.
• Tweedens dring Hy daarop aan dat die Ou Testament oor Hom as die Christus getuig.
Van Goddelike oorsprong
Wat die Goddelike oorsprong van die Ou Testament betref, is die Here Jesus se standpundinname nie tot hierdie verse beperk nie, inteendeel. Hy het dit konsekwent geleer en daarvolgens geleef. Altyd het Hy 'n gesindheid van respek en onderwerping daaroor gehandhaaf - dwarsdeur Sy lewe tot ná Sy opstanding.
Nooit het Jesus die Ou Testament se uitsprake bevraagteken nie. Tewens, in Mt 5:18 sê Hy dat nie een letter of letterstrepie van die wet sal wegval nie. En in Jh 10:35 leer Hy dat die Skrif nie gebreek kan word nie (OAV).
Lank voordat bepaalde dinge met Hom gebeur het, het Hy dit op grond van die Ou Testamentiese profesieë voorsien. Male sonder tal het Hy Sy dissipels verseker van Sy komende verwerping, lyding, dood en opstanding - bloot op grond daarvan dat die Ou Testament dit voorspel (Mk 8:31; 14:21). Teen die einde van Sy openbare optrede sê Hy dan ook vir Sy dissipels: "Kyk, ons gaan nou Jerusalem toe, en alles wat die profete oor die Seun van die mens geskryf het, sal daar bewaarheid word" (Lk 18:31). En as Petrus Sy arrestasie wil verhoed, gaan Jesus hom teen: "Of dink jy Ek kan nie my Vader om hulp vra nie? Hy sal dadelik vir My meer as twaalf legioene engele beskikbaar stel. Maar hoe sal die Skrif dan vervul word wat sê hoe die dinge moet gebeur?" (Mt 26:53-54).
Wat Hyself geglo en uitgeleef het met betrekking tot die geskrifte van die Ou Testament, het Jesus ook van andere verwag.
In Sy twisgesprekke met die Joodse leiers was dit vir Hom 'n onbevraagtekenbare uitgangspunt dat die Skrif die finale seggenskap het. En Sy groot klagte teen die skrifgeleerdes was: "Het julle dan nie gelees nie?"
En as die Emmausgangers nie die voorafgaande dae se gebeure in Jerusalem kan begryp nie, sê Hy vir hulle: "Wat 'n gebrek aan begrip en wat 'n traagheid van gees! Glo julle dan nie al die dinge wat die profete gesê het nie? Moes die Christus nie hierdie dinge ly om in sy heerlikheid in te gaan nie?" (Lk 24:25-26).
Waarom het Jesus die Ou Testamentiese geskrifte so hoog aangeslaan?
Hy het van harte geglo dat wat die Woord sê, is wat God sê.
Hoewel ons teks dit nie direk aanspreek nie, is 'n voor die hand liggende vraag op hierdie punt: wat van die Nuwe Testamentiese geskrifte? Baie duidelik leer die Here Jesus in die bovertrek die aand voor Sy kruisiging dat een van die Heilige Gees se belangrikste take sou wees om die apostels en hulle medewerkers te lei in die vertolking, ordening en vaslegging van die klimaks van God se besondere openbaring - soos dit in die mensgeworde Seun gekom het. Hulle moes dus die Nuwe Testament op skrif stel (Jh 14:26; 15:26-27; 16:12-15). Sonder twyfel het Jesus geglo en geleer dat die komende geskrifte van die Nuwe Testament in elke opsig gelyk sou wees aan dié van die Ou Testament wat inspirasie, betroubaarheid en gesag betref.
Een van die belangrikste redes (dalk die heel belangrikste) waarom ons as navolgers van Jesus die inspirasie, betroubaarheid en gesag van die Bybel aanvaar, is omdat Hý dit so aanvaar en geleer het.
Die Ou Testament getuig oor en oor van die Christus wat sou kom
As ons praat oor die Here Jesus se oortuigings oor die Ou Testamentiese geskrifte, het Hy in die tweede instansie daarop aangedring dat die Ou Testament oor Hom as die Christus getuig. Hy sê dit uitdruklik in Jh 5:39: "En dit is juis die Skrif wat oor My getuig."
Die Ou Testament is 'n boek van hoop en onvervulde verwagtinge. Van begin tot einde tuur dit vooruit na die koms van Christus. Die talle en talle beloftes aan Adam en Eva, aan Abraham, aan Moses, aan Dawid, aan die profete, gaan almal in Christus in vervulling. In 2Kor 1:20 staan daar: "Want hoeveel beloftes van God daar ook mag wees, in Hom (dit is Christus) is hulle ja en in Hom amen ..." (OAV).
• Die Ou Testamentiese wet in sy meedoënlose gestrengheid, was niks anders nie as die "kinderoppasser" (Gr. lett.) van die verbondsvolk tot en met die koms van die vrymakende Christus (Gl 3:24-25 en konteks). Die wet moes hulle op die spoor hou - totdat die koms van Christus en die Gees wat Hy sou stuur hulle volwasse genoeg sou maak om sonder gevaar te leef in die vryheid wat hoort by God se kinders (Gl 4:1-7).
• Die Ou Testamentiese offerstelsel het dit dag na dag uitbasuin dat daar geen versoening met God kan plaasvind sonder 'n strafdraende plaasvervanger nie.
• Die Ou Testamentiese ampte het elkeen op sy manier vooruit gewys na Christus.
Die profete en hulle profesieë het oor en oor vertel van die komende Messias. Hy is die saad van die vrou wat die slang se kop sou verbrysel (Gn 3:15). Hy is die nageslag van Abraham deur wie al die nasies geseën sou word (Gn 12:1-3). Hy is die ster wat uit Jakob sou verskyn; Hy is die septer wat uit Israel sou verrys (Num 24:17).
Die priesters het oor honderde jare vooruitgewys na die Groot Hoëpriester wat Homself vir sondaars sou kom offer.
Die konings, in al hulle onvolmaaktheid, was 'n voorafskaduwing van die Messias se volmaakte regering van vrede en geregtigheid.
• Jesus Christus sou die priester volgens die orde van Melgisedek wees (Ps 110:4); die koninklike afstammeling van Dawid (Jer 23:5); die kneg van die Here wat in gehoorsaamheid vir die Godsvolk sou sterf (Jes 52:13-53:12); die Seun van God wat die nasies sou beërf (Ps 2:7-9); die Seun van die mens wat op die wolke sou kom en aan wie gesag oor die nasies gegee is (Dn 7:13-14).
• Waarlik, Jesus Christus is die sentrale tema van die Ou Testament. Hy is die goue draad wat van die begin af regdeur alles loop. Is dit 'n wonder dat die opgestane Jesus die hele evangelie aan die Emmausgangers vanuit die Ou Testament kan verduidelik: "Daarna het Hy by Moses en al die profete begin en al die Skrifuitsprake wat op Hom betrekking het, vir hulle uitgelê." (Lk 24:27). Later kan ook Filippus die Etiopiër so na Christus toe lei - sonder die Nuwe Testament: "Filippus het by hierdie Skrifgedeelte (Jes 53) begin en die evangelie oor Jesus aan hom verkondig."
Die Nuwe Testament is deurtrek van Christus
As Christus die hart is van die Ou Testament, is Hy dit des te meer van die Nuwe. Wie kan dit betwyfel?
• Hy is die evangelies se hoofkarakter. Hulle skryf oor die tyd van Sy vernedering; van Sy ontvangenis en geboorte tot en met Sy kruisiging, opstanding en hemelvaart. Hulle vertel van Sy groot dade, Sy wonderlike woorde, Sy reddende werke.
• Handelinge beskryf hoe Hy dan voortgaan om te doen en te leer deur Sy Gees wat in en deur Sy dissipels werk.
• Die apostoliese briewe ontvou sistematies die betekenis van Sy persoon, Sy lering, Sy werk - en hoe ons dan as Sy dissipels in die lig van hierdie waarheid moet leef.
• Die Openbaringboek lig ons oë die hoogtes in - om iets te sien van Koning Jesus se majesteit en heerskappy oor die geskiedenis en die nasies.
Waarlik, die prediker wat Christus nie weer en weer verkondig nie, verkondig nie die Woord van God nie. Sy oë is nog geslote soos dié van die Joodse skrifgeleerdes.
Met bloot moralistiese prediking en mooi storetjies mag Sy dissipels geen, maar geen, geduld hê nie. Vra jouself gereeld af of jou dominee se prediking Sondag na Sondag deurtrek is van Christus. Indien nie, maak jouself so vinnig as moontlik uit die voete - want so 'n wolf in skaapklere gaan jou bietjie-bietjie vergiftig en jou dalk uiteindelik die ewige saligheid kos.
Die regte en verkeerde gebruik van die Bybel
Selfs al het jy 'n baie hoë agting vir die Bybel, kan jy dit totaal verkeerd gebruik - met katastrofiese gevolge. Ons teks werp besondere lig op die regte en verkeerde gebruik van die Woord. Dis tewens waaroor dit uiteindelik in hierdie twisgesprek van die Here Jesus met die skrifgeleerdes gaan.
Die Jode het óók gehuldig dat die Skrif van Goddelike oorsprong is. Maar hulle het die funksie daarvan verkeerd verstaan. Hulle sou die gesag daarvan met hulle lewens verdedig het, maar hulle het die doel daarvan verkeerd verstaan. En die gevolge is tot vandag toe een van die grootste tragedies van alle tye.
Wat was die Jode se fout? Hulle het van die Skrif 'n doel op sigself gemaak, en nie 'n middel tot 'n groter doel nie - naamlik om God en besonderlik Sy Seun te ken. Daarom het hulle nie die Messias herken nie. En in die proses het hulle die ewige lewe gemis.
Hierna moet ons nader kyk.
Die Joodse mistasting
"Julle ondersoek die Skrif", sê Jesus (39a).
Die werkwoord dui op noukeurige en volhardende deursoeking. Dit word byvoorbeeld in 1 Kor 2:10 gebruik: "... die Gees deursoek alle dinge, ook die diepste geheimenisse van God". En in Op 2:23 sê die Here Jesus dat Hy die Een is "wat niere en harte deursoek" en elkeen dus volgens sy werke sal beloën (OAV).
Die Jode was deeglik bewus van hulle voorreg om God se Woord te hê. Paulus sê in Rm 3:2, as hy oor die voordele van Jood-wees praat: "Die belangrikste is dat God sy woorde aan die Jode toevertrou het." Die Ou Testament het gevolglik talle uitsprake oor die onberekenbare waarde van die Skrif.
Dit het meegebring dat die skrifgeleerdes die inhoud daarvan met ongeëwenaarde en pynlike versigtigheid nagevors het. En om seker te maak dat hulle die Hebreeuse manuskripte - wat een vir een met die hand oorgeskryf moes word - akkuraat kopieer, het hulle selfs die letters in elke Bybelboek getel, die middelste woord daarvan bepaal en allerlei ander statistiese data daaroor versamel.
Is so 'n benadering verkeerd? Is dit waaroor Jesus die Joodse leiers verwyt? Absoluut nie! Ons moet dit tewens respekteer dat hulle met soveel sorg wou verseker dat die Woord suiwer oorgelewer word.
Tog was hulle agting vir die Skrif misplaas. Is so iets moontlik? Inderdaad. Dit word duidelik as mens na die tweede deel van Jesus se uitspraak kyk: "omdat julle dink dat julle die ewige lewe daarin kry" (39a).
Jesus verwyt die Jode nie omdat hulle die Skrif ondersoek nie, maar omdat hulle meen dat hul puntenerige navorsing op sigself godsdienstige verdienste het. Hulle meen dat dit 'n beduidende bydrae tot hulle beërwing van die ewige lewe sal maak. Hulle gaan dus met God se Woord om as 'n doel op sigself, sonder om te verstaan dat dit 'n middel tot 'n groter doel is.
Die Jode was inderdaad yweraars vir die gewigtigheid en suiwerheid van die Skrifte - maar het die noodlottige fout gemaak om dit as 'n doel op sigself te beskou en nie as die wegwyser na Christus toe nie.
Die funksie van die Bybel
Die Bybel het op sigself nie reddende kragte nie. Tog het die Nuwe Testament talle uitsprake wat mens onder dié indruk kan bring. Neem byvoorbeeld die volgende:
• Hd 20:32: "Maar nou vertrou ek julle aan God toe en aan die woord van sy genade. Die woord is magtig om julle op te bou en julle in die seëninge te laat deel wat Hy aan al die gelowiges as erfdeel belowe het."
• Rm 1:16: Ek skaam my nie oor die evangelie nie, want dit is 'n krag van God tot redding ..."
• Jk 1:18: "Omdat dit sy wil was, het God ons deur die woord van die waarheid tot die lewe gebring ..."
• 1 Pt 1:23: "... julle is wedergebore ... deur die lewende woord van God ..." (OAV).
Hoe moet ons die kloutjie by die oor kry? Die Here verskaf die antwoord in ons teks. Al het die Skrif nie reddende krag in homself nie, speel dit tog 'n onmisbare rol in die proses van redding. Dit lewer getuienis oor Jesus Christus. Dit werp die kollig op Hom - sodat mense na Hóm toe sal gaan ten einde by Hóm die ewige lewe te ontvang (39b-40).
Al het ons hoe 'n hoë agting vir die Woord - en dit móét - moet ons verstaan en kompromieloos bly verkondig dat hy of sy wat bloot by die Bybel vassteek, sonder om na Christus deur te steek, nog nie die lewe het nie.
As Johannes verduidelik waarom hy sy evangelie geskryf het, sê hy presies dit: "... hierdie wondertekens is beskrywe sodat julle kan glo dat Jesus die Christus is, die Seun van God, en sodat julle deur te glo, in sy Naam die lewe kan hê (Jh 20:31).
Ook Paulus bevestig dit: "jy ken van kleins af die heilige Skrif" [vir Timoteus die Ou Testament]. "Dit kan jou die kennis bybring wat tot verlossing lei deur die geloof in Christus Jesus" (2Tm 3:15).
Wat sê dit alles vir ons?
1. Om 'n Bybel te hê, is op sigself nie genoeg nie - dit moet bestudeer word.
Dis verstommend hoe bygelowig mense oor die Bybel kan wees. Mense gryp dit vas as hulle bang is. Soldate dra dit saam op die slagveld, in die vertroue dat dit hulle sal beskerm. Ampsdraers - selfs totaal ongelowiges - lê hulle hande daarop as hulle hul ede van getrouheid aflê. Om verse in die Bybel met pen of potlood te merk word as oneerbiedig beskou. Dit alles is basies dieselfde afgodery as dié van Israel toe hulle die verbondsark laat haal het om hulle teen die Filistyne te help (1Sam 4).
Vir talle het die Skrif nie veel meer as simboliese waarde nie. Indien jy die Bybel op jou bedtafel of kantoorlessenaar lees en uitleef, is dit totaal in orde. Maar as dit bloot 'n vertoonstuk is, is jy waarskynlik 'n huigelaar van dieselfde stoffasie as die Fariseërs.
Ons moet Bybelse aanbidders wees, nie Bybelaanbidders nie.
Nee, die Bybel het 'n inhoud wat van die grootste intellekte in die geskiedenis lewenslank besig gehou het. Dit is God se besondere selfopenbaring wat net soveel gekonsentreerde aandag verg om na behore te begryp, as God se algemene openbaring. Dit moet bestudeer word!
2. Om die Bybel te bestudeer, is op sigself nie genoeg nie - dit moet oor Jesus Christus gaan.
Daar is tienduisende Bybelstudente wat die lewensbelangrike les van ons teks vergeet.
• Diegene wat opgaan in die soeke na allerlei geheimsinnige kodes in die Bybel, toon daarmee dat hulle waarskynlik weinig verstaan van die eintlike doel waarmee God dit vir ons gegee het.
Laat ons nie vergeet nie: bestudering van die Skrif met enige ander doel as om God in Christus beter te ken, te dien en te verheerlik, is ernstig onder verdenking - en bes moontlik ook futiel.
• Kinders wat aan die einde van die jaar hulle Sondagskool se beker wen, bloot omdat hulle in die Bybeleksamen geweet het wie Israel se vyfde koning was en hoeveel vrouens Salomo gehad het, se onderwysers het hulle na alle waarskynlikheid op noodlottige paaie gelei.
• "Bybelstudente" wat eenogig besig is met allerlei troetel-temas wat min te make het met Jesus Christus en die lewe wat Hy gee, mis die punt. Sekere mense kan beswaarlik oor iets anders praat as die gesin, of die kerk, of allerlei wederkoms-detail, of moraliteit - maar oor Christus die Gekruisigde hoor jy hulle selde opgewonde raak.
• Hoeveel geleerdes is daar nie wat bloot teologie ter wille van teologie beoefen nie. Die innerlike aandrang om God beter in Christus te leer ken en Hom te verheerlik, is grootliks of totaal by soveel van hulle afwesig. Teologie as blote "wetenskapbeoefening", sonder 'n ywer vir Christus se eer; teologiese opleiding wat nie daarop gerig is om herders en leraars toe te rus om Christus se kudde te versorg en Sy evangelie te verkondig nie; teologiese fakulteite wat saam met al die ander uit 'n sekulêre staat se hand leef sonder om hulle oë vas te nael op die Vader in Christus se versorging - al hierdie dinge het Bybels gesproke geen bestaansreg nie.
• Te veel ouers en onderwysers kweek by kinders die idee dat Christenskap bloot oor moraliteit gaan: "Dit doen 'n kindjie van Jesus nie!". So word hulle as fariseërs groot - geïmmuniseer teen die ware evangelie. Soos die ryk jongman sal ook hulle eendag sê: "Al hierdie dinge het ek van my kinderdae af onderhou".
Nee, ons moet ons kinders van kleins af inlei in die Skrifopenbaring oor wie God is - nie net Sy liefde nie, maar ook Sy geregtigheid. Hulle moet van kleins af die erfsonde verstaan en die verskriklike realiteit daarvan in hulle eie lewens herken en erken. Hulle moet van kindsbeen af weet dat hulle net so min soos Kornelius deur goeie werke gered kan word (Hd 10:2; 11:14). Saam met hulle moedersmelk moet hulle die waarheid inkry dat daar maar één oplossing vir sondaars se verskriklike verlorenheid is - redding in Jesus Christus alleen.
• Bybelonderrig en die vak Bybelkunde gaan dus oor meer - baie meer - as feitekennis en die wen van Bybelvasvrae en die volstop van 'n BA-leergang.
3. Om die Bybel Christosentries te verstaan, is op sigself nie genoeg nie - dit moet gehoorsaam word.
Die geloof sonder die werke is dood. En die eerste "werk" van 'n ware geloof is om in Christus in te vlug en in Hom te bly skuil vir lewe en dood, vir tyd en ewigheid.
Die Jode het 'n dubbele fout gemaak:
In hulle ongeloof het hulle Jesus Christus in die Skrifte misgekyk. In hulle blindheid het hulle gedink (39a) - maar helaas verkeerd gedink.
In hulle halsstarrigheid het hulle geweier om na Hom toe te gaan ten einde die lewe te kry. Hulle wou nie (40).
Hierdie woorde van die Here is baie insiggewend. Dit toon dat daar twee dinge is wat ons gedrag beheers: ons rede en ons wil.
Presies hier sien ons waarom soveel mense die evangelie hoor - die evangelie wat so logies, so aantreklik, so gratis is - sonder om dit aan te neem. Hulle dink verkeerd daaroor. Of as hulle dit na behore verstaan, is dit rebellie wat hulle weerhou om na Christus en Sy lewe toe te gaan - hulle wil eenvoudig nie. Of hulle maak hulleself wys hulle het in Hom ingevlug, maar hulle lewens vertoon bykans geen dissipelskap, selfverloëning, diensbaarheid en gehoorsaamheid nie. Hulle gaan miskien kerk toe - dalk tweemaal 'n Sondag - maar tydens die week leef hulle wêreldgelykvormig en vir hulle self. Die Bybel is duidelik oor hulle tragiese lot in die hiernamaals, nie waar nie!
Die Bybel is soos die foto van sy verloofde wat 'n soldaat op sy hart dra. Die foto is vir hom baie kosbaar - maar slegs omdat dit hom aan sy geliefde herinner. Dis soos 'n verkyker - jy kyk daardeur, nie daarna nie. Dis soos 'n doktersvoorskrif - nie 'n doel op sigself nie, maar 'n middel tot 'n groter doel.
Nico van der Walt
Subscribe to:
Posts (Atom)